کلّیّات
فصل اول
کلیات
۱-۱- بیان مسئله
نوستالژی، یکی از مباحث مطرح در نقد روانشناسی است. نوستالژی یا غم غربت، احساس دلتنگی و حسرت نسبت به گذشته ها و چیزهای از دست رفته است ومعمولاً با حالت حسرت، دلتنگی و درد همراه است. این مقوله در بیشتر اشعار شاعران فارسی به ویژه در شعر معاصر انعکاس ویژه‌ای دارد (نورایی و دیگران،۱۳۹۲: ۲۹۷).
بررسی مؤلّفه‌های نوستالژی می‌تواند به نقد روانشناسی نیز کمک شایانی بکند؛ ژرف ساخت‌های شعر را از نظر روان شاعر بررسی کند و در کل، در تحلیل متون شاعران و درک مفاهیم مورد نظر آنان مؤثّر افتد.
مؤلّفه‌های اصلی غم غربت عبارت است از: دلتنگی برای گذشته، فاصله گرفتن از وطن مألوف، بیان خاطرات همراه با افسوس و حسرت، پناه بردن به دوران کودکی و یادکرد حسرتآمیز آن، اسطوره‌پردازی،آرکائیسم (باستانگرایی) و پناه بردن به آرمان شهر (www.yosefaali.blogfa.com).

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

در این پژوهش سعی بر آن است که نوستالژی و انواع آن در شعر نادر نادرپور و منوچهر آتشی که از برجسته‌ترین شاعران معاصرهستند، بررسی شود و انواع و بسامد آن‌ها مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد و مقایسهای از این حیث میان دو شاعر انجام شود.
۱-۲- پیشینه موضوع
در زمینه بررسی نوستالژی در ادبیات معاصر، پژوهشهایی متعدّدی انجام شده است. شریفیان (۱۳۸۴)به برخی از جنبه های نوستالژیک شعر نادرپور اشاره کرده است. همو (۱۳۸۷) به بررسی نوستالژی در شعر هشت شاعر ایرانی ازجمله نادرپور پرداخته‌ و در پژوهشی دیگر (۱۳۸۹) برخی مؤلّفه‌های نوستالژی در شعر نادرپور را ارزیابی کرده‌است. عالی عبّاس آباد (۱۳۸۷ الف) به بررسی غم غربت در شعر فارسی پرداخته و در پژوهشی دیگر (۱۳۸۷ ب) به بررسی یکی از مؤلّفه‌های نوستالژی، یعنی بازگشت به اسطوره در شعر آتشی پرداخته‌است.
روستایی (۱۳۹۰) برپایۀ اشعار فروغ فرخزاد و مهدی اخوان ثالث به بررسی نوستالژی در شعر معاصر پرداخته و همّتی (۱۳۹۰) نوستالژی را در اشعار سهراب سپهری و فروغ فرخزاد بررسی کرده است.
احمدوند (۱۳۹۱) برخی از جنبه‌های نوستالژیک اشعار منوچهر آتشی را بررسی کرده است. موسوی و همکاران(۱۳۹۱) نیز غم غربت را در شعر آتشی کاویدهاند. ریحانی و قصّابان (۱۳۹۱) دوری از معشوق را به عنوان یکی از مؤلّفههای اشعار آتشی بررسی کردهاند. نورایی و همکاران (۱۳۹۲) نیز به بررسی مؤلّفههای نوستالژیک را در شعر م. سرشک پرداختهاند.
تمایز این پژوهش نسبت به دیگر کارهایی که در زمینۀ نوستالژی انجام گرفته، علاوه بر شمول بررسی نوستالژی در اشعر دو شاعر مورد بررسی، در این است که در این پایان نامه با به کارگیری شیوه‌ای تطبیقی به بررسی نوستالژی در سروده‌های نادرپور و آتشی پرداختهاست؛ در حالی که تاکنون هیچ مقاله و پژوهشی به بررسی مقایسهای نوستالژی در شعر این دو شاعر پرداخته نشده است.
۱-۳- اهداف تحقیق
شناخت انواع نوستالژی در شعر آتشی
شناخت انواع نوستالژی در شعر نادرپور
مقایسه کاربرد نوستالژی در شعر این دو شاعر
شناخت جایگاه تأثیر نوستالژی در تحلیل متن
۱-۴- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق
بررسی همه جانبه دنیای شعری هر شاعر، مستلزم شناخت همه مؤلفه های شعری آن شاعر، از جمله مؤلّفه‌های نوستالژی در شعر وی است. این امر می‌تواند کمک شایانی به نقد روان شناسی نموده و ژرف‌ساخت‌های شعر را از نظر روان شاعر بررسی نماید؛ زیرا نوستالژی و مؤلّفه‌های آن به صورت واضح‌تری شعرشاعر را نمایان می‌سازد.
۱-۵- فرضیّات
نوستالژی در شعر منوچهر آتشی با رویکردها، بسامد و انواع متعدَد به کاررفته است.
نوستالژی در شعر نادر نادرپور با رویکردها، بسامد و انواع گوناگون کاربرد دارد.
تفاوتها و مشابهت هایی میان کاربرد نوستالژی در شعر آتشی و نادرپور وجود دارد.
نوستالژی تأثیر و جایگاهی مهم در تحلیل متن شعری این دو شاعر دارد.
۱-۶- پرسش‌های تحقیق
نوستالژی در شعر منوچهر آتشی با چه رویکرد، بسامد و انواعی به کاررفته است؟
نوستالژی در شعر نادر نادرپور با چه رویکرد، بسامد و انواعی به کاررفته است؟
تفاوتها و مشابهت‌های کاربرد نوستالژی در شعر آتشی و نادرپور چگونه است؟
نوستالژی چه تأثیر و جایگاهی در تحلیل متن شعری این دو شاعر دارد؟
۱-۷- روش کار
روش کار به صورت تجزیه و تحلیل مطالب و دسته‌بندی آن‌ها در چند فصل و همچنین استفاده از روش کتابخانه‌ای واستفاده از منابع اینترنتی و از طریق فیش‌برداری است.
۱-۸- ابزار گردآوری داده‌ها
در این پژوهش گردآوری مطالب به صورت فیش‌برداری از کتاب‌های مرتبط با موضوع به صورت نقل مستقیم و تلخیص و استفاده از مقاله‌ها و مجلات علمی است.
فصل دوم
معرّفی شعرا و مبانی نظری
فصل دوم
معرفی شعرا و مبانی نظری
۲-۱- معرفی اجمالی شعرا
۲-۱-۱- منوچهر آتشی
۲-۱-۱-۱- دوران کودکی و تحصیلات آتشی
در مورد تاریخ تولّد آتشی روایات، مختلف است؛ خود شاعر در این باره می‌گوید: «ظاهراً بنا به روایت شناسنامه در مهرماه سال ۱۳۱۰ ه. ش در روستای دهرود دشتستان در بخش بوشکان ناحیه جنوب کشور (بوشهر) متولّد شده‌ام. این که می‌گویم ظاهراً، برای این است که بنا به گفته پدر و مادر، به محض تولّد در سال ۱۳۱۲ ه. ش پدر به خاطر فرار اجباری یا گرفتن جیره اضافی کارمندی یا نمی‌دانم چه چیزهای دیگر، تاریخ دو سال قبلش را برایم گذاشت» (آتشی،۱۳۷۵: ۵).
پیش از آنکه وارد دبستان شود، چندی در مکتب به خواندن و نوشتن پرداخت (برقعی،۱۳۷۳: ۲۸). آتشی پس از مکتب‌خانه در سال ۱۳۲۱ به مدرسه‌ای در کنگان رفت (یاحسینی،۱۳۸۲: ۴۹)؛ امّا زمانی که سال دوم بودند به خاطر کار پدرش به بوشهر رفتند و در مدرسه فردوسی تحصیلش را ادامه داد (سیدخشک بیجاری،۱۳۸۷: ۹۷). بعد از اتمام دوره ابتدایی در بوشهر، آرزوی بازگشت به روستا را در سر می‌پروراند و بالاخره با سعی و تلاش حرف خود را به کرسی نشاند و به عنوان سرپرست خانواده به همراه مادر، برادران و خواهرش راهی چاهکوتا شد؛ امّا پس از یک سال و نیم به بوشهر بازگشتند و دوباره راهی مدرسه شد (سیدخشک بیجاری،۱۳۸۷: ۹۹-۹۸). وی تا سال سوم متوسطه را در بوشهر به پایان رسانید. بعد از آن به شیراز رفته و در دانشسرای مقدماتی به تحصیل پرداخت (برقعی،۱۳۷۳: ۲۸).
آتشی در مهرماه ۱۳۳۰ به دانشسرای شبانه‌روزی شیراز رفت و بار دیگر عزم خود را برای آموختن جزم نمود (سیدخشک بیجاری،۱۳۸۷: ۱۰۰). شیراز در آن زمان آرام نبود و از جمله نمودهای این ناآرامی ها این بود که در گیرودار مسائل سیاسی، دانشسرای مقدماتی هم تعطیل شد؛ امّا پس از تثبیت نسبی اوضاع بازهم شاگردان بر سر کلاس حاضر شدند (تمیمی،۱۳۸۵: ۷۸). در چنین شرایطی آتشی نیز مجبور شد تا پایان دوره در شیراز بماند؛ امَا او پس از پایان تحصیلات در دانشسرای مقدماتی به بوشهر بازگشت (یاحسینی،۱۳۸۲: ۱۱۹). آتشی در سال ۱۳۳۸ وارد دانشسرای عالی تهران شد (تمیمی،۱۳۸۵: ۱۵۷) و در سال ۱۳۴۳ از آنجا دانش‌نامه گرفت و از تهران به دیار خود رفت (یاحسینی،۱۳۸۲: ۲۳۳)؛ زیرا حس می‌کرد که تهران چیزی به او نداده و شور و شوق روستا منشانه ایَام زندگی در بوشهر سبب اصلی غنای شعرش بوده‌است(تمیمی،۱۳۸۵: ۱۷۵).
آتشی در دانشسرای عالی در رشته زبان و ادبیّات انگلیسی و علوم تربیتی به تحصیل پرداخت و سپس مشغول تدریس در دبیرستان‌های تهران شد (برقعی،۱۳۷۳: ۲۸).
۲-۱-۱-۲- زندگی خانوادگی آتشی
خانواده آتشی از طایفه کردهای زنگنه و میراث‌خوار دوره فئودالیسم و خان خانی بوده‌اند (یاحسینی، ۱۳۸۲: ۱۵۸). وی در نوجوانی به دختری روستایی دل سپردکه او نیز نسبت به منوچهر عشقی ساده داشت؛ امّا این عشق نافرجام ماند؛ زیرا دخترک در جوانی بر اثر سرطان درگذشت. ردّپای این عشق ناکام را می‌توان در تمام اشعار آتشی دید و چنانکه خودش ادّعا می‌کند، عشق این دختر او را شاعر کرده‌است (سیدخشک بیجاری،۱۳۸۷: ۱۰۴).
«خاطره آن عشق همواره با من بود و ردّ آن را می‌توانید در شعرهای من در سال‌های بعد نیز پیدا کنید» (یاحسینی،۱۳۸۲: ۶۶).
وی با دختری به نام ثریّا که خواهر یکی از شاگردانش بود، ازدواج کرد (تمیمی،۱۳۸۵: ۲۳۴) و از او صاحب دختری به نام شقایق و پسری به نام مانلی شد (تمیمی،۱۳۸۵: ۲۷۴).
در شرایط سختی که آتشی برای کار و معیشت داشت، پسرش بر اثر بیماری از دنیا رفت. «مانلی به انسفالیت حاد مبتلا شده‌بود، به کلّی فلج شده‌بود، نابینا شده‌بود، لال شده بود و فقط گوشش و اعصابش کار می‌کرد. باور نمی‌کنید که مانلی در عرض چند روز از یک بچه گرگ شرور و شلوغ جلوی چشممان تبدیل به یک تکّه گوشت بی‌حرکت شده‌بود. وحشتناک بود، جگرگوشه‌ات ناگهان در سن ۱۹ سالگی مثل یک ساقه ترد تر بشکند و بر خود خم شود و تو هیچ کاری نتوانی بکنی. پس از بیماری مانلی و پذیرفتن این واقعیّت که او به بیماری لاعلاجی دچار شده همه چیز نابود شد». در سال‌های ۱۳۵۹ و ۱۳۶۰ بود که همسرش، مانلی و شقایق از ایران رفتند (تمیمی،۱۳۸۵: ۳۴۱-۳۴۰).
ثریّا به همراه فرزندانش به امید یافتن راه علاجی برای مانلی به آلمان رفتند و منوچهر را ترک کردند. منوچهر پس از این اتّفاق به خانه پدری‌اش بازگشت و برای التیام زخم‌های روحی‌اش به فکر ازدواج مجدّد افتاد (سیدخشک بیجاری،۱۳۸۷: ۱۱۰-۱۰۹).
خودش درمورد زندگی زناشویی‌اش می‌گوید: «شش بار عاشق شدم و بار هفتم بدون عشق ازدواج کردم. من برای ازدواج ساخته نشده‌بودم؛ چون با زنی که ازدواج کردم هم، پس از حدود ۱۵ سال ناچار به جدایی شدیم. زن دومی هم گرفتم با این مقدّمات و حساب که زنی جاافتاده و مونسی برای روزهای پیری باشد که این هم نشد و مدّعی من از آب درآمد و اعصابم را خراب کرد. شاعر وقتی اعصابش به هم ریخت؛ می‌دانی که دیگر به هیچ صراطی مستقیم نیست. از زن اوّلم یک دختر داشتم، شقایق که حالا در آلمان است و گویا حقوق خوانده و شوهر کرده (یا نکرده) و هیچ احوّالی هم از من نمی‌پرسد. پسری نازنین به نام مانلی داشتم که در جوانی انسفالیت گرفت و مرد. از زن دوم هم که همان ده روز اوّل قاطی کردیم و کار به جدایی کشید، یک دختر دارم به نام شعله و با نام مستعار شیرین … همین …» (تمیمی۱۳۸۵، ۳۵۴).
۲-۱-۱-۳- فعّالیت‌های فرهنگی
آتشی پس از اتمام دوره دانشسرا در ۱۳۳۳ به استخدام فرهنگ درآمد و به تدریس در حومه بوشهر پرداخت. در سال‌های آخر خدمت دبیری به تلویزیون رفت و به عنوان ویراستار، در انتشارات آن به کار پرداخت (برقعی،۱۳۷۳: ۲۸). آتشی در کنار تدریس، برای رادیو و تلویزیون هم کارهایی مثل نوشتن قصّه شب برای رادیو یا ترجمه انجام می‌داد و این فعّالیت‌ها بعدها زمینه‌ساز انتقال او به مجله تماشا شد (تمیمی،۱۳۸۵: ۲۹۵).

تقابل منفی ویژگی اصلی اختلال در ارتباط است. رفتارهای زوج ها رضایتمندند در کوتاه مدت شبیه حساب بانکی است. رفتار مثبت یا منفی تحت تاثیر اعتبار ارتباط معنا پیدا می کند.زمانی رفتار منفی متقابل است که اعتبار پایی باشد. سرانجام تداوم رفتار منفی در بیشتر مواقع اعتبار رابطه را پایین می اورد.البته نه در همه ارتباطات بلکه تجربه طولانی رفتار مثبت همسر منحجر به تحمل بیشتر امور منفی خواهد شد.درمانگری شناختی رفتاری برای افزایش رضایت زناشویی زوجین فنون و روش هایی را بکار می برند که شامل: اموزش مهارت های حل مساله، اموزش کاهش تعارض، اموزش ابزار وجود، اموزش مهارت گوش کردن، اموزش مهارت حرف زدن و ابراز عشق و علاقه و بهبود رفتار جنسی می شود (برنشتاین ،۲۰۱۰)

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۳-۳-۲-۲-نظریه مبادله اجتماعی
در این نظریه پاداش ها و هزینه های موجود در تعاملات مورد توجه قرار می گیرد. افراد به دنبال مبادلات پاداش دهنده هستند و تلاش کمتری را برای حفظ هزینه ها در مقایسه با پاداش ها می کند.اکثر مطالعات در مورد کیفیت تصمیم گیری در خانواده در توجیه علت و چگونگی تصمیم گیری از این نظریه استفاده نموده اند (لاسول و لاسول^[۲۴۴]،۲۰۰۱،به نقل از زمانی منفرد،۱۳۸۵).
هرکس منابع شخصی مانند پول، دانش، استعداد، عاطفه، مهارت و … دارد که برای پاداش مناسب دیگران از این منابع استفاده می کند، چنین منابعی می تواند منبع قدرت در تصمیم گیری زوجین باشد. نظریه مبادله اجتماعی بطورگسترده ای برای کمک به زوجین در موقعیت های تعارضی استفاده می شود. اکثر درمان های موفق زناشویی بر حداکثرسازی جنبه های پاداش دهنده روابط و به حداقل رساندن موانع تاکید می کنند. بر پایه این نظریه شرکت افراد در رابطه ای صمیمانه و ادامه دادن به ان تا زمانی پایدار است که از نظر پاداش ها و هزینه ها خشنود کننده باشد. بر این اساس اختلاف و نارضایتی زناشویی تابعی است از نرخ تقویت و تنبیه. شاید بهتر باشد تقویت /پاداش را خشنودی و تنبیه/ هزینه را ناخشنودی بنامیم. بنابراین بر اساس این نظریه افراد می خواهند خشنودی را به حداکثر و ناخشنودی را به حداقل برسانند (برنشتاین ،۲۰۱۰ ).
انتقادی که به این نظریه وارد شده این است که همه موضوعات در قالب این نظریه توجیه نخواهد شد. جنبه های بسیاری از روابط به نظر می رسد که مبتنی بر عوامل پیچیده ای باشند که غالباً فراتر از هوشیاری طرفین باشد (لاسول و لاسول،۲۰۰۱؛به نقل از زمانی منفرد،۱۳۸۵).
راسبالت مهمترین عامل موثر در رضایت مندی زناشویی را میزان پاداش و هزینه موجود در رابطه مطرح می کند. به نظر وی اکثر افراد رضایت مند پاداش زیاد و هزینه کم را گزارش می دهند.اگر برای طرفین رابطه سودمندی داشته باشد و ارزوها و انتظارات انها مطابقت کند رضایت مندی را تحت تاثیر قرار می دهد.اگر رابطه ای سودمندی زیادی برای طرفین داشته باشد ولی انها احساس کنند که بطرز غیرمنصفانه ای تهدید می شوند رضایت مندی کامل احساس نخواهد شد.به نظر متخصصین روابط ناقرینه که در ان تعادل بین پاداش و هزینه های طرفین وجود ندارد در مقوله تعارض مبادلات قرار می گیرد (تیلور، سیرز و پیلاو^[۲۴۵]،۲۰۱۱).
نظریه مبادله اجتماعی مبتنی بر یک مدل اقتصادی از رفتار انسان است. فرض اساسی در نظریه فوق این است که روابط با پاداش بیشتر و هزینه های کمتر، تعارض کمتر ایجاد خواهد کرد و دوام بیشتری خواهند داشت.شواهد قابل توجهی نشان داده اند که دوام یک رابطه با سطح کلی پاداش های موجود مرتبط می باشد (رکازین^[۲۴۶]،۲۰۰۵؛به نقل از زمانی منفرد، ۱۳۸۵).
از طرف دیگر مطابق با اصول یادگیری انتظار می رود که تعاملات رضایت مندتر تکرار شود و تعاملاتی با رضایت مندی کمتر اجتناب شود. نتیجه یک تعامل می تواند بر حسب پاداش ها و هزینه های رابطه توصیف شود. به نظر متخصصین اگر هزینه ها بیش از پاداش ها باشند فرد رابطه را ترک کرده یا به ان خاتمه خواهد داد.بررسی های انجام شده نشان می دهد که رضایت مندی زناشویی به میزان پاداش های کسب شده برای هر یک از طرفین بستگی دارد و به ویژگی های اجتماعی مربوط نمی شود.
کامو^[۲۴۷] (۱۹۹۳) در بررسی روی زوج های ژاپنی و امریکایی متوجه شد که میزان پاداش از تعامل زناشویی در هر دو گروه بطور مساوی عامل مهمی در رضایت مندی محسوب می شود (فلیپ ، برنشتاین؛۲۰۱۲).
۴-۳-۲-۲-نظریه ارتباطی
در این مبحث به نظریه مشاوره واتزویک^[۲۴۸] (۱۹۷۰)رویکرد ارتباطی در رابطه با اختلاف های زناشویی اشاره می شود.
واتزویک و همکارانش درباره حیطه بازخورد،صحبت کرده اند، رابطه توسط الگوهای ارتباطی پویا همچنان باقی می مانند.حتی وقتی عنوان تغییر می کند. هر ارتباط هم پاسخ به یک محرک است و هم یک محرک جدید که به منظور حذف یک پاسخ طراحی می گردد. الگوی بازخورد در شکل زیر نشان داده شده است (به نقل ازابراهیمی،۱۳۸۵).
محرک
پاسخ
محرک پاسخ پاسخ محرک
پاسخ
محرک
بر طبق این الگو هر پاسخی هم زمان محرکی است که پاسخ یا واکنش دیگری را برمی انگیزاند.بازخورد مثبت، هر نوع ارتباطی است که منجر به تغییر رابطه می گردد و بازخورد منفی هر ارتباطی است که تغییر در رابطه و درک ایجاد نکند. رفتار هر فرد بوسیله رفتار دیگری متاثر شده و یا تاثیر می گذارد زیرا ارتباط مداوم است. واتزویک و همکاران ۵ واقعیت را در نظریه خود مطرح نموده اند که به شرح زیر است:
واقعیت اول
شخص نمی تواند ارتباط برقرار نکند.این واقعیت بیان می کند که تمامی رفتارها نوعی ارتباط است و به عبارت دیگر از انجایی که چیزی به عنوان غیررفتار وجود ندارد چیزی به عنوان غیر ارتباط نیز وجود ندارد،هر کوششی جهت اجتناب و احتراز از رفتار غیرممکن است.
واقعیت دوم
هر پیامی دو سطح (محتوا و رابطه) دارد، محتوای یک پیام ، اطلاعات کلامی است و سطح رابطه اطلاعاتی است در مورد رابطه بین مردم که دخیل هستند.سه نوع پیام در سطح رابطه وجود دارد.
۱- تایید کردن،تصدیق کردن
۲- تصدیق نکردن
۳- دفع کردن
پیام ثابت و تایید شده موافقت با پیام فرد دیگر در مورد رابطه است، پیام تصدیق نشده به فرد دیگر می گوید که او وجود ندارد و پیام دافعه، مخالف با پیام فرد در مورد رابطه است. همیشه یک پیام چند پاسخ در سطح رابطه اش دارد ، وقتی سطح محتوا و سطح رابطه یک پیام گیج و الوده (مختل) می شود و یا متضاد هستند مشکل ایجاد می شود.
واقعیت سوم
نقطه گذاری ،الگوهای ارتباطی را نظم داده و برای پیشبرد روابط حیاطی است.از نظر فرد سوم شخص، ارتباط ممکن است بدون وقفه به نظر برسد اما شرکت کنندگان ترتیبات را به طور دلخواه تعیین می کند که اغاز و پایانی را داشته باشد،این تصمیمات دلخواه نقطه گذاری نامیده می شود، اگر دو نفر ارتباطی را به نحو گوناگونی نقطه گذاری کنند در روابطشان مشکل ایجاد خواهد شد.
واقعیت چهارم
دو نوع ارتباط مقایسه ای و شماره ای وجود دارد، ارتباط مقایسه ای غیر کلامی است و شامل حرکات بدن ، کیفیت صدا و سروصدای عیرکلامی، استفاده از فضای اجتماعی و شخصی می شود. ارتباط شماره ای کلامی است که منطقی تر، انتزاعی تر و پیچیده تر از ارتباط مقایسه ای است.
واقعیت پنجم
دو نوع تعامل متقارن و مکمل وجود دارد ، تعاملات متقارن با یکسان بودن وجود اختلاف ناچیز ما بین طرفین ارتباط معین می شود، تعاملات مکمل تعاملی است که نشان دهنده حداکثر اختلاف بین دو نفر مورد بحث است و گاهی از انان به عنوان یم نفر در موقعیت بالا و دیگری در موقعیت پایین یاد می شود. باید توجه داشت که تعاملات متقارن و مکمل اگر در مواقع مناسب بکار روند تعیین کننده ارتباط سالم و درست هستند (ابراهیمی ،۱۳۸۵).
۴-۲-۲-انواع تعارضات خانوادگی
الف : تعارضات زناشویی
وجود اختلافات عقیده و رفتار بین زن و مرد امری طبیعی است. ولی خانواده‌هایی وجود دارند که در آن زن و مرد زندگی مشترکشان تبدیل به یک میدان جنگ کرده‌اند. رفتارها و روابطشان به شدت متزلزل و بدون سازندگی است چنین خانواده‌ای یک خانواده توخالی و شبه خانواده به شمار می‌رود. بسیار اتفاق می‌افتد که اطرافیان و همسایگان و بویژه بزرگان فامیل برای برقراری صلح و آشتی با آنها صحبت می‌کنند و ممکن است چنین صلحی برای مدتی برقرار شود؛ ولی طول این آرامش به احتمال زیاد کوتاه خواهد بود.
ب: تعارضات والدین با فرزندان
نوع دیگر اختلافات شدید در خانواده‌ها عدم سازگاری فرزندان و والدین با همدیگر است. متاسفانه والدین خود را از نیازهای روز تطبیق نمی‌دهند. فرزندان نیز فرزند زمانه خود هستند و نه چهل سال پیش. این وضع با بزرگتر شدن و کثرت فرزندان بارزتر می‌شود. اگر این اختلافات در خانواده مورد توجه قرار نگرفته و برای برطرف کردن آنها اقدامی صورت نگیرد، بصورت بحران جلوه گر شده آسیب‌های جبران ناپذیری را بر پیکر خانواده وارد خواهد کرد.
علت شناسی تعارضات زناشویی
تحقیقات مختلف در حوزه‌های روانشناسی و جامعه شناسی عوامل زیادی را برای تعارضات خانوادگی ذکر کرده‌اند ولی تفاوت آنها را بصورت زیر ذکر کرد:
- علت مذهبی شامل تفاوت‌های مذهبی (غالبا تضاد مذهبی) ، رفتار و عقاید خلاف اعتقادات مذهبی و …
-علت فرهنگی شامل تفاوت‌های در نوع نگاه به زندگی مشترک ، تفاوت‌های قومی یا شهری – روستایی.
-علت زیستی شامل نازایی و عقیمی ، وضعیت چهره و مشکلات مربوط به سلامت و بیماری.
-علت عاطفی شامل عواطف خشک و سرد و عدم درک یکدیگر ، مشکلات در روابط جنسی ، تند خویی و پرخاشگری و … .
-علت اجتماعی شامل داشتن دوستان منحرف و اعتیاد، دخالت اطرافیان و عدم استقلال از خانواده پدری ..
-علت سیاسی شامل اختلافات قبیله‌ای - قومی ، گرایش‌های سیاسی متفاوت ، محدود کردن آزادی‌های طبیعی
-علت اقتصادی شامل بیکاری، ولخرجی، فقر و تجمل گرایی و … .از علتهای اصلی تعارضات والدین با فرزندان است.
۵-۲-۲-تاثیر تعارضات خانوادگی بر روابط زناشویی
تعارض‌های زناشویی تاثیر عمیق منفی بر روابط آنها و پیرو آن بربافت و روابط خانوادگی می‌گذارد. آنها ممکن است روابطشان آنقدر سرد شود که ماه ها با همدیگر حرف نزنند، روابط جنسی نداشته باشند، تک نفره غذا بخورند، حضور همدیگر را در یک مکان تحمل نکنند و در آخر ممکن است کارشان به درخواست طلاق بکشد.
طلاق مسایل شخصی ، اجتماعی و اقتصادی فراوانی را پیش می‌آورد. اشخاصی که زندگی مشترکشان متلاشی می‌شود، نسبت به مردم عادی آمادگی بیشتری دارند که از نظر جسمی ، روانی ، خواب و تغذیه” اختلال پیدا کنند یا به سو مصرف الکل و مواد روی آورند. در کنار آثار مخرب طلاق بر زن و مرد “فرزندان” نیز از پیامد های طلاق والدین‌شان متاثر می‌شوند.بطور کلی طلاق گیرندگان در ایجاد ارتباط با فرزندان خود دشواری پیدا می‌کنند، بخصوص آنها از کسی که از نظرشان مقصر اصلی طلاق باشد، متنفر می‌شوند. با این وجود سوال اصلی این است که از بین روابط طولانی پرتنش زن و شوهر و طلاق کدام یک بر فرزندان اثر مخرب تری دارد؟ تحقیقات با در نظر گرفتن کل جامعه به سو طلاق رای می‌دهد(شیخی،۱۳۸۸).
۶-۲-۲-تاثیر تعارضات خانوادگی بر روابط والدین با فرزندان

• طراحی کار

 

• ارزیابی کار

 

• پردازش داده‌ها به کمک کامپیوتر

 

 

 

• روش‌های مبتنی بر مواد

 

 

۲-۲۱-۶- عناصر اصلی برنامه‌های بهبود بهره‌وری

 

 

• تعهد مدیریت عالی

 

• وجود واحد سازمانی متعهد به اجرای برنامه

 

• درک و آگاهی کامل سطوح مختلف سازمان از اهداف برنامه

 

• ارتباط باز میان عناصر ساختاری سازمان

 

• نشان دادن منافع حاصل از بهره‌وری سازمانی توسط سیستم

 

• برقراری ارتباط میان برنامه و فرایند اندازه‌گیری

 

• تناسب نیازها با برنامه‌ها

 

• استقرار فرایند نظارت، ارزیابی و بازخور^[۱۳۸] [۵۹]

 

 

۲-۲۲- تبیین شکاف‌ها و خلأهای تحقیقات گذشته

آنچه واضح و مبرهن است شکاف‌های بنیادین در تحقیقات گذشته در حوزه ارتباطی مدیریت دانش زنجیره تأمین خدمات در تجارت الکترونیکی G2C به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های دولت الکترونیکی می‌باشد. همان‌طور که در فصل اول پژوهش نیز به آن اشاره شد تحقیقات گسترده‌ای در هریک از بخش‌های مدیریت دانش، مدیریت زنجیره تأمین، مدیریت زنجیره خدمات، دولت الکترونیکی و بالأخص تجارت الکترونیکی G2C که بیانگر رابطه دولت با شهروندان می‌باشد انجام گردیده است، اما آنچه مسلم است هیچ‌گونه تحقیقی در مورد رابطه‌های هریک از مؤلفه‌های فوق بر اساس پژوهش‌های محقق تاکنون صورت نپذیرفته و هیچ چارچوب، ساختار و یا مدلی در این زمینه ارائه نشده است. همین امر محقق را بر آن داشت تا شکاف عمیقی که در حوزه ارتباطی میان موضوعات کلیدی مطرح‌شده وجود دارد را با ارائه مدلی مفهومی پوشش دهد. این مدل می‌تواند روند توسعه تحقق دولت الکترونیکی به‌ویژه در حوزه خدماتی دولت به شهروندان را تسریع بخشد.

۲-۲۳- خلاصه فصل دوم

در ابتدای فصل جاری تعاریف مدیریت دانش را بررسی نمودیم، سپس به بیان ویژگی‌های مدیریت دانش و تحلیل ابعاد و اجزاء آن پرداختیم. در ادامه به مفاهیم داده، اطلاعات و دانش و هم‌چنین رابطه بین آن‌ها اشاره نمودیم. طبقه‌بندی انواع دانش از دیگر موارد بحث شده در این فصل می‌باشد. پس از بررسی جامع مدیریت دانش، مفاهیم مدیریت زنجیره تأمین و زنجیره خدمات مورد بحث و بررسی قرار گرفت، علاوه بر موارد مذکور مفاهیم تجارت الکترونیکی، تجارت الکترونیکی و دولت الکترونیکی را تعریف نمودیم. در ادامه به بیان ضرورت‌های مدیریت دانش در بخش خدمات دولتی و به خصوص خدمات دولت الکترونیکی پرداخته شد، اصول مدیریت دانش، عوامل موفقیت مدیریت دانش، موانع مدیریت دانش و اهداف مدیریت دانش از دیگر مباحث مطرح شده در این فصل می‌باشد. در راستای تکمیل پژوهش‌های پیشین چرخه‌های مدیریت دانش ویگ، مه‌یر و زاک، مک‌الوری، بیکوویتز و ویلیامز و دالکر مورد بررسی قرار گرفتند در همین راستا ۳۰ مدل از مدل‌های مدیریت دانش مطرح گردید، در ادامه به بیان فناوری‌های مدیریت دانش پرداخته شد و در پایان فصل مفاهیم بهره‌وری، عوامل مؤثر بر آن، ساختار اساسی مربوط به بهره‌وری، روش‌های اصلی بهبود بهره‌وری و عناصر اصلی برنامه‌های بهبود بهره‌وری مورد تحلیل قرار گرفتند.
فصل سوم
روش پژوهش

فصل سوم: روش تحقیق

 

۳-۱- مقدمه

استفاده از روش‌های علمی مناسب برای دستیابی به نتایج درست و قابل‌اطمینان در پژوهش‌ها، امری ضروری محسوب می‌گردد و بدون وجود یک روش تحقیق مناسب، نتایج و تحلیل‌های مربوطه معتبر و قابل‌تعمیم نخواهند بود. ازاین‌رو روش تحقیق ازجمله معیارهای رایج جهت ارزیابی تحقیقات علمی تلقی می‌گردد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۳-۲- انتخاب پارادایم تحقیق

هر معرفت علمی بر اساس هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی علم از روش‌شناسی خاصی برخوردار است. روش‌شناسی در معرفت علمی مسئولیت روایی و پایائی معرفت را به عهده دارد. در روش‌شناسی تحقیق اصول کلی، تمرینات، مراحل و قوانینی وجود دارند که متکی بر آن‌ها معرفت علمی تولید می‌شود. از نظر اندیشمندان، روش‌شناسی مدلی است که در آن اصول نظری و چارچوبی که یک تحقیق علمی چگونه باید در یک بستر پارادایمی خاصی انجام شود ارائه می‌گردد (لاتر ۱۹۹۲، هاردینگ ۱۹۸۷، کوک و فونو ۱۹۹۰) بنابراین نباید روش‌شناسی را با روشی که صرفاً به تکنیک‌ها و ابزارهای جمع‌ آوری مربوط است، معادل گرفت. مرور ادبیات با بیان دیدگاه‌های غالب علمی به‌عنوان پارادایم شناختی آغاز می‌گردد به همین علت در پژوهش جاری جهت آشنایی چالش‌ها و فرصت‌های این حوزه از علم به مرور ادبیات محققان و اندیشمندان این حوزه از فناوری پرداخته‌ایم. روش‌های تحقیق راهبر مواجهه‌ روشمند پژوهشگران با کیفیت‌ها و کمیت‌ها و رویدادهای پیرامونی و تبدیل مشکل به مسئله و سپس ارائه راهکار است. در تحقیق‌های علمی این فرایند یک مسیر حرکت از نظریه‌ی کلان به نظریه‌ی واسطه و نظریات خرد و تجویزی می‌تواند باشد و یا بر مبنای فرضیه‌سازی استوار شود و یا حرکتی اکتشافی و داده بنیاد تلقی گردد. باید توجه کنیم در پژوهش جاری محقق پس از بررسی ادبیات مروری و آشنایی با نظریه‌های مختلف در حوزه پژوهشی با بهره گرفتن از مدل تحقیقی گراندد تئوری به تدوین نظریه و ارائه مدل در این حوزه از علم می‌پردازد. آنچه در پارادایم به عنوان حد واسط فلسفه و علم دنبال می‌شود اولاً معرفتی و آن هم معرفت علمی است. به لحاظ فلسفی محققان دنبال این ادعا هستند که چه چیزی علم است (هستی‌شناسی)، چگونه ما آن را می‌شناسیم (معرفت‌شناسی)، چه ارزش‌هایی به آن وارد می‌شود (ارزش‌شناسی)، چگونه درباره آن می‌نویسیم (معانی بیان) و فرایندی که برای آن به کار می‌گیریم، چیست (روش‌شناسی). محقق سعی نموده تمامی موارد مذکور را با حفظ اعتدال در روند پژوهش به کار گیرد. [۶۰] [۶۱]
جدول (۳-۱) مؤلفه‌های پژوهش در تحقیقات کمی و کیفی

ردیف
عناصر
کمی
کیفی

۱
نقش محقق
جدا و ناظر در میدان تحقیق، استفاده از ابزار جمع‌ آوری اطلاعات
غوطه‌ور در میدان تحقیق، جزئی از تحقیق، ابزار جمع‌ آوری اطلاعات

۲

۰۰/۳۰۰±۰۰/۰ ^b

 

۰۰/۲۰۰۰±۰۰/۰۰ ^a

 

 

 

B2

 

۰۰/۰±۰۰/۰ ^k

 

۰۰/۰±۰۰/۰ ^k

 

۰۰/۰±۰۰/۰ ^k

 

۰۰/۰±۰۰/۰ ^k

 

 

 

* ترکیبات تیمارهای مختلف با توجه به جدول ۳-۲ مشخص می‌شود.
* اعداد مشخص شده میانگین سه بار تکرار ± انحراف استاندارد است.
* حروف متفاوت نشان‌دهنده تفاوت معنی‌دار است (۰۵/۰P <).
با دقت به جدول (۴-۵) می‌توان دریافت که در تیمارهای حاوی نگهدارنده شیمیایی بنزوات سدیم به میزان ۰۶۵/۰ درصد وزنی در فرمولاسیون و سوربات پتاسیم به میزان ۰۰۸/۰ درصد وزنی در فرمولاسیون مقدار کپک و مخمر صفر است؛ چرا که سوربات پتاسیم به عنوان به عنوان نگهدارنده نقش ضد قارچ و کند کننده رشد کپک را به عهده دارد. اما آنچه که برای ما جالب توجه است، نتایج شمارش کپک و مخمر در تیمارهای حاوی عصاره هسته سنجد و بدون نگهدارنده شیمیایی (A1 تا A5) است که نشان می‌دهد در تمامی غلظت‌های مورد بررسی در ماه اول و دوم نگهداری همانند نگهدارنده شیمیایی عمل کرده و در زمان بلافاصله پس از افزودن عصاره و ۲۴ ساعت پس از افزودن عصاره نیز اگر چه مقادیری کپک و مخمر به چشم می‌خورد، اما از حد مجاز استاندارد ملی پایین تر است. توجه به تیمارهای A1 تا A5 نشان می‌دهد که با افزایش غلظت عصاره، قدرت نگهداری عصاره و توانایی ضد کپکی و ضد قارچی آن در زمان بلافاصله پس از تولید به طور معنی داری افزایش یافته است (۰۵/۰p<)
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

شکل ۴-۱- کلنی‌های کپک و مخمر رشد کرده بر روی محیط کشت رزبنگال برای تیمار B1 رقت ۱/۰٫
* سمت راست تصویر مربوط به زمان ۲۴ ساعت پس از تولید و سمت چپ مربوط به زمان یک ماه پس از تولید است.
۴-۱-۴-۳- سالمونلا
سالمونلاها گروه بزرگی از باسیل‌های گرم منفی، بی هوازی اختیاری غیر اسید فست و بدون اسپور می‌باشند. دارای ویژگی‌های عمومی خانواده انتروباکتریاسه می‌باشند یعنی اکسیداز منفی و نیترات مثبت هستند. همچنین گلوکز را تخمیر کرده و گاز تولید می‌نمایند. معمولاً در محیط TSI تولید سولفید هیدروژن (SH₂) می‌نمایند و لاکتوز، سوکروز و ONPG منفی هستند و بطور گسترده ای در محیط انتشار داشته و به عنوان پاتوژن‌های روده ای عامل طیف وسیعی از بیماری‌های در انسان و حیوانات می‌باشند. چون اولین بار سالمون (Salmon) میکروب شناس آمریکایی در سال ۱۸۸۵ باکتری سالمونلا کلراسوئیس (S.Choleraesuis) را از مدفوع خوک جدا نمود، لذا کلمه سالمونلا جهت نامگذاری این جنس برگزیده شد.
سالمونلاها عامل تب روده ای‌، گاستروانتریت‌، باکتریمی و سپتی سمی^[۱۵] و… در انسان می‌باشند که اغلب از طریق تماس مستقیم و یا مصرف غذا و آب آلوده به مدفوع انسان یا حیوان و همچنین توسط ناقلین بدون علامت (کریرها) منتقل می‌شوند. گاستروانتریت معمولاً در اثر گونه‌های سالمونلای غیر تیفی ایجاد می‌شود. علائم بیماری معمولاً ۳۶-۸ ساعت پس از مصرف غذای آلوده شروع و در اغلب موارد با تب خفیف ، تهوع و استفراغ ، اسهال و کرامپ های شکمی همراه است.
هر چند شیوع روده‌ای در کشورهای پیشرفته کاهش یافته است‌، اما موارد تک گیر آن همچنان مشاهده می‌شود. سالیانه حدود ۴۰۰ مورد تب تیفوئید و ۵۰۰۰۰ مورد سالمونلوزیس غیر تیفی در کشور امریکا گزارش می‌شود که حدود نیمی از موارد اپیدمی سالمونلا ، ناشی از مصرف گوشت مرغ و تخم مرغ آلوده و یا فراورده‌های حاوی تخم مرغ خام و نیم پز می‌باشد (Winn et al, 2006; Connie et al, 2007).
در تمام نمونه‌های مورد بررسی در این پژوهش، صرف نظر از ترکیبات تیمار و زمان بررسی، هیچ کلنی سالمونلایی مشاهده نشد. مطابق با استاندارد ملی ایران (۲۹۶۵) نیز، مقدار سالمونلا در سس مایونز در ۲۵ گرم باید منفی باشد.
نوری و همکاران (۱۳۹۲) نیز در پژوهش بر روی بررسی جایگزینی هیدروکلوئیدهای زانتان و بالنگو شیرازی بجای چربی جهت تولید سس سالاد رژیمی، میزان سالمونلا را منفی گزارش کردند.
۴-۱-۴-۴- استفافیلوکوکوس اورئوس
استافیلوکوک اورئوس، کوکسی گرم مثبت و بی‌هوازی اختیاری است که به شکل خوشه در زیر میکروسکوپ دیده می‌شود. کلنی باکتری، به شکل زرد طلایی است و هنگامی که بر روی محیط آگار خوندار رشد می‌کند، ایجاد همولیز می کند (Ryan & Ray, 2004).
این باکتری، آنزیم کاتالاز تولید می‌کند. آنزیم کاتالاز موجب تجزیه پراکسید هیدروژن (H2O2) به آب و اکسیژن می‌شود. از این تست برای تمایز استافیلوکوک‌ها از استرپتوکوک‌ها و انتروکوک‌ها استفاده می‌شود. استافیلوکوک اورئوس، آنزیم کواگولاز نیز تولید می‌کند. این آنزیم، خون را لخته می‌کند. سایر گونه‌های استافیلوکوک از نظر کواگولاز منفی هستند (Ryan & Ray, 2004).
استافیلوکوک اورئوس با تولید انتروتوکسین، ایجاد مسمومیت غذایی می‌کند. باکتری ممکن است به شکل همزیست بر روی پوست وجود داشته باشد و از بینی یک سوم از مردم جدا می‌شود.[۷] این باکتری به میزان کمتر ممکن است در گلو نیز وجود داشته باشد. وجود استافیلوکوک اورئوس در این شرایط به معنای عفونت نیست و نیازی هم به درمان در اینگونه موارد نمی‌باشد. این باکتری ممکن است در حیوانات اهلی، گربه‌ها، سگ‌ها و اسب‌ها وجود داشته باشد و موجب التهاب و عفونت پا در مرغ‌ها شود. استافیلوکوک اورئوس ممکن است بر روی سطوح خشک برای هفته‌ها تا ماه‌ها زنده بماند (Cimolai, 2008). برخی از فاژها (باکتریوفاژها) می‌توانند استافیلوکوک اورئوس را آلوده کنند و از این طریق موجب انتقال ژن تولید کننده توکسین پنتون- والنتین به آن شوند. از این رو، بیماریزایی سویه‌ها را افزایش خواهند داد.
هنگامی که سد پوستی از بین برود، باکتری به بافت حمله می‌کند و بیماری‌هایی مانند کورک و کفگیرک را ایجاد می‌کند. استافیلوکوک اورئوس در کودکان، عفونت شدید به نام سندرم پوستی فلسی شونده استافیلوکوکی ^[۱۶]را ایجاد می‌کند (Curran & Al-Salihi, 1980). استافیلوکوک اورئوس با تولید انتروتوکسین در غذا موجب گاستروانتریت و مسمومیت غذایی می‌شود. مسمومیت غذایی خود محدود شونده است و به درمان خاصی نیاز ندارد. بیمار پس از ۸ تا ۲۴ ساعت بهبود پیدا می‌کند. علائم مسمویت غذایی شامل اسهال، استفراغ و درد شکمی است.
در تمام نمونه‌های مورد بررسی در این پژوهش، صرف نظر از ترکیبات تیمار و زمان بررسی، هیچ کلنی استافیلوکوکوس اورئوسی مشاهده نشد. بعضاً در برخی از تیمارها چند کلنی استف مشاهده شد که هیچ یک کوآگولاز مثبت نبودند؛ بعلاوه، تفاوت تعداد از نظر آماری نیز در سطح اطمینان ۵ درصد معنی دار نبود. با توجه به معنی دار نبودن نتایج، جدول مربوط به تعداد کلنی استف ارائه نشده است. همانطور که در بخش pH توضیح داده شد، شرایط pH محیط برای رشد استافیلوکوکوس اورئوس بسیار مهم است؛ بنابراین با توجه به اینکه مقدار pH تمامی تیمارها در حد استاندارد بود، پیش از این نیز چنین نتیجه ای قابل انتظار بود. در استاندارد ملی نیز به صورت نکته ذکر شده است که انجام آزمون شمارش استافیلوکوکوس اورئوس در حالتی الزامی است که به هر دلیل میزان pH بیش از ۱/۴ باشد. مطابق با استاندارد ملی ایران (۲۹۶۵) نیز، مقدار استافیلوکوکوس اورئوس در سس مایونز در هر گرم باید منفی باشد. در سایر مطالعات صورت گرفته بر روی مایونز نیز شمارش استف مورد بررسی قرار نگرفته است؛ بنابراین امکان مقایسه با نتایج سایر منابع وجود ندارد.
۴-۱-۴-۵- اشریشیا کلی
اشریشیا کُلی که بطور اختصار E.coli نیز نامیده می‌شود، نوعی باسیل گرم منفی از خانواده انتروباکتریاسه ‌است که بطور شایع در روده جانوران خونگرم وجود دارد. در سال ۱۸۸۵، اولین بار تئودور اشریخ^[۱۷] ، این باکتری را در مدفوع افراد سالم پیدا کرد و آن را Bacterium coli commune نامید (Escherich, 1885). سپس در سال ۱۸۹۵ توسط میگولا^[۱۸]، باسیلوس کلی^[۱۹] نامیده شد (Migula, 1895) و بعدها در جنس اشریشیا (به افتخار کاشف آن) دوباره طبقه بندی شد (Castellani & Chalmers , 1919).
شتقاق (واگرایی) جنس‌های اشریشیا و سالمونلا در حدود ۱۰۲ میلیون سال پیش (بین ۵۷ تا ۱۷۶ میلیون سال پیش) همزمان با اشتقاق و تکامل میزبان هایشان اتفاق افتاده‌است: اشریشیا بطور عمده در پستانداران یافت می‌شود و سالمونلا در پرندگان و خزندگان یافت می‌شود. پس از آن، اشتقاق اشریشیا به ۵ گونه E. albertii، E. coli، E. fergusonii، E. hermannii و E. vulneris رخ داده‌است. آخرین نیای اشریشیا کلی، ۲۰ تا ۳۰ میلیون سال پیش اشتقاق یافته‌است (Escherich, 1885).
بیشتر سویه‌های اشریشیا کلی، بی‌آزار هستند اما برخی از سروتیپ‌هامانند O157:H7 موجب مسمویت غذایی و اسهال می‌شوند (مرکز ملی بیماری‌های عفونی در حال ظهور و مشترک انسان و دام، (CDC)، ۲۰۱۲). سویه‌های بی‌آزار، بخشی از فلور عادی روده هستند. آن‌ها در تولید ویتامین K2 نقش دارند و از استقرار باکتری‌های بیماریزا در روده جلوگیری می‌کنند. این باکتری، ۰/۱% فلور روده را به خود اختصاص داده‌است. این باکتری از طریق مسیر مدفوعی- دهانی^[۲۰] از یک فرد به فرد دیگر منتقل می‌شود.
مطابق با استاندارد ملی ایران شماره ۲۹۶۵ میزان اشریشیا کلی در هر گرم سس مایونز باید منفی باشد. در تمامی تیمارهای مورد بررسی ما نیز، صرف نظر از مقدار عصاره یا نگهدارنده شیمیایی موجود در فرمولاسیون و زمان نگهداری، هیچ کلنی اشریشیا کلی مشاهده نشد.
پیش از این، Leuschner و Zamparini (1995) نیز تاثیر ادویه جاتی نظیر زنجبیل، خردل، میخک و سیر را بر رشد و بقای Escherichia coli 0157 و Salmonella enterica serovar Enteritidis در سیستم‌های براث و سس مایونز مورد بررسی قرار دادند. آزمایشات در مدل براث همراه با ۲۵/۰-۱% سیر و میخک فعالیت‌های جلوگیری از رشد باکتری (باکتریواستاتیکی) و نابود کننده باکتری (باکتریوسیدال) نشان داد. میخک و به دنبال آن سیر، موثر ترین عوامل ضد میکروبی بودند. خردل و زنجبیل در مقایسه با دو ادویه قبلی، تاثیر ضد میکروبی کمی داشتند.
۴-۱-۵- آزمون حسی
افزودن یک ترکیب جدید می‌تواند موجب تغییر ویژگی‌های حسی غذا از قبیل عطر و طعم، رنگ و بافت غذا شود. باید دقت شود که میزان ترکیب جدید به حدی باشد که مصرف کننده پس مزه‌ای در دهان خود احساس نکند و به طور کلی پذیرش فرمولاسیون جدید اگر از فرمولاسیون قبلی بهتر نیست، حداقل با آن متفاوت نباشد. بدین منظور، تاثیر افزودن عصاره هسته سنجد به فرمولاسیون سس مایونز بر ویژگی‌های حسی این محصول در ماه اول نگهداری مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج این ارزیابی به صورت زیر بود:
۴-۱-۵-۱- تفاوت تیمارها از نظر عطر و طعم
نتایج ارزیابی حسی نشان داد که اکثر تیمارهای تولیدی عطر و طعم خیلی خوبی از نظر مصرف کنندگان دارند، اما در نمونه‌های حاوی غلظت ۵/۰% عصاره هسته سنجد، پذیرش عطر و طعم به میزان قابل توجهی از نظر ارزیابان کمتر شد (۰۵/۰>P)؛ به طوری که نمونه A5 (نمونه حاوی غلظت ۵/۰% عصاره هسته سنجد) در حد متوسط به بالا (از نظر یک ارزیاب خیلی خوب، از نظر یک ارزیاب خوب، از نظر سه ارزیاب متوسط و از نظر یک ارزیاب هم بد) ارزیابی شده بود و نمونه A10 (نمونه حاوی غلظت ۵/۰% عصاره به همراه نگهدارنده شیمیایی سوربات پتاسیم و بنزوات سدیم) در حد متوسط به پایین (از نظر یک ارزیاب خوب، از نظر سه ارزیاب متوسط و از نظر سه ارزیاب هم بد) ارزش دهی شده بود (۰۵/۰>P). این نتایج بیانگر این است که غلظت بالای عصاره هسته سنجد در نمونه‌ها هرچند از نظر خاصیت ضد میکروبی توانایی بالاتری دارد؛ اما از نظر حسی مطلوب نیست. نمودار (۴-۱) نتایج ارزیابی حسی بر روی امتیازات پذیرش عطر و طعم را نشان می‌دهد.
نمودار ۴-۱- تفاوت تیمارهای مختلف فرمولاسیون سس مایونز در زمان یک ماه پس از تولید از نظر پذیرش عطر و طعم.
*حروف متفاوت نشان دهنده معنی دار بودن تفاوت از نظر آماری است (۰۵/۰>P).
در پژوهش عادلی میلانی و همکاران (۱۳۸۹) نیز افزودن پودر خردل از ۱/۰ تا ۳/۰% به فرمولاسیون سس مایونز تفاوتی در عطر و طعم ایجاد نکرد؛ اما افزایش میزان پودر خردل زرد به ۴/۰ و ۵/۰% منجر به تغییرات حسی نامطلوب گشت.
در پژوهش صورت گرفته توسط شمسایی و همکاران (۱۳۹۰) نیز افزودن صمغ‌های دانه ریحان و گزانتان به سس مایونز کم چرب موجب تغییر معنی دار عطر و طعم شد. بهترین امتیاز طعم به طور مشترک به نمونه ۷۵/۰ درصد صمغ ریحان و ۶/۰ درصد مخلوط صمغ‌ها (۵۰ درصد ریحان و ۵۰ درصد گزانتان) تعلق گرفت.
۴-۱-۵-۲- تفاوت تیمارها از نظر رنگ
نتیجه ارزیابی حسی صفت رنگ نیز تا حدودی مشابه به ارزیابی صفت عطر و طعم بود. نتایج در نمودار (۴-۲) ذکر شده است.
نمودار ۴-۲- تفاوت تیمارهای مختلف فرمولاسیون سس مایونز در زمان یک ماه پس از تولید از نظر پذیرش رنگ.

رهبرانی که سهم عمده ای در کسب قدرت دارند.
رهبرانی که انعطاف و پذیرش زیادی دارند.
رهبرانی که انتقاد می کنند واز انتقاد شدن خودداری می نمایند.
رهبرانی که وقت می گیرند و آن را غنیمت می شمارند.
رهبرانی که تضمین کننده نیستند.
رهبرانی که هدایت ورهبری ندارند (کاسکارینو،۲۰۰۶).
در تقسیم بندی دیگری رهبران مثبت و منفی مطرح شده اند. بر این اساس،در صورتی که روش رهبران بر روی پاداش ها- اقتصادی یا جنبه های دیگر – تاکید داشته باشد،رهبر از روش رهبری مثبت استفاده می کند.آموزش بهتر کارکنان،نیاز های اصلی جهت وابستگی و دیگر عوامل، رضایت بهتری را برای برانگیختن کارکنان و وابستگی بیشتر آن ها در رهبران مثبت ایجاد می کند. در صورتی که تاکید بر روی خطا ها باشد،رهبر از رهبری منفی استفاده می کند. این روش می تواند عملکرد قابل قبولی را در بسیاری از موقعیت ها بدست آورد ولی از لحاظ مسئل انسانی دارای مشکل است،چون بر روی خطاها وکمبودهای کاری تاکید دارد و از روش توبیخ و تنبیه در حضور دیگران استفاده می کند(دیویز،۱۹۸۵).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در مورد سبک های رهبری عقیده بر این است که شیوه های رهبری از مفروضات،مبانی فکری و ویژگی های شخصیتی رهبر و افراد تحت رهبری به نحوی ریشه می گیرد.سبک رهبری یک مدیر تا حدودی مبین یک سلسله مفروضاتی است که آن رهبر درباره رهبری دارد. این مفروضات طرز تفکر و رفتار او را در مقابله با روابط تولید،بازده و افراد تاحدودی آشکار می سازند.از این رو برای شناخت شیوه های رهبری ،شناخت نظریات و مبانی فکری مدیریت و رهبری ، خصایص رفتاری و شخصیتی رهبران و مدیران ضرورت پیدا کرده است.از طرف دیگر ، برخی معتقدند که موفقیت یا عدم موفقیت فرد، تنها به سبک او وابسته نیست،بلکه به شرایطی مربوط است که آن سبک در آن شرایط اعمال می شود. در بررسی سبک های مدیریت در طول تاریخ این نتیجه حاصل شده است که مدیریت پیوسته گرایش به یکی از دو قطب وظیفه مداری و رابطه مداری داشته است(پایداری فرد،۱۳۷۱).
در تعریف این دو سبک آمده است که،سبک وظیفه گرایی یا کارمداری یعنی توجه مدیریت به اهداف سازمان و بالاترین تولید از طریق اعمال قوانین،مقررات وساختار رسمی سازمان و سبک انسان گرایی یا رابطه مداری یعنی توجه به نیازها ومسائل انسانی از طریق برقراری روابط مناسب با زیر دستان و رسیدن به اهداف فردی یا سازمانی با توجه به ابعاد انسانی(الوانی،۱۳۷۳).
فرد فیدلر^[۱۰] با به آزمایش گذاشتن مدل مشروط خویش در بیش از ۵۰ تحقیق که ۱۶ سال طول کشید،چنین نتیجه گیری کرد که هم رهبران آمر طرفدار تکلیف و هم رهبران غیر آمر طرفدار رابطه فقط در شرایط معینی موفق خواهند بود.فیدلر معتقد است که ارتباط های شخصی بین رهبر و اعضای مهم گروه (مثلاَکاپیتان های تیم وآغازگران بازی ها)عامل مهمی در عملکرد تیمی هستند(فیدلروشمرز،۱۳۸۲).
وظیفه رهبر زمانی آسانتر است که تکلیف مورد نظر کاملاً مشخص باشد،یعنی هدف ها ونقش های گروه تعیین وتوسط اعضا پذیرفته شده باشد.اما،زمانی که به گروهی تکلیف نا مشخص مانند طرح ریزی وحتی تعیین سیاست های گروهی به گونه ای مشترک داده شود،رهبر نسبتاً کمتر قدرت دارد تا بر فعالیت گروهی اثر بگذارد.اعضای گروه هایی که هدف وتکلیف گرا هستند،مانند تیم های ورزشی،باید بدانند که نقش تصمیم گیری ونفوذ بر رفتارها ونگرش های اعضاء متعلق به یک شخص،یعنی رهبر تیم است(انشل،۱۳۸۰).
از تحقیقات مختلف چنین بر می آید که کاربرد این دو سبک در افراد، سازمان ها، کشورها و فرهنگ های مختلف،فرق می کند.بیشتر مدیران دارای سبکی هستند که با ویژگی های خودشان انطباق دارد یا برایشان مهمتر است و تنها برخی از مدیران می توانند سبک خود را با شرایط و افراد گوناگون منطبق سازند. در مجموع درباره این روش ها می توان گفت،با اینکه سبک های مختلفی توسط محققان و پژوهشگران و نظریه پردازان مدیریت ارائه شده است لیکن،تمامی سبک های مدیریت ورهبری در دو سبک کلی قرار گرفته اند. یکی سبک انسانگرایی که تحت عناوینی مانند ساخت گرایی،کارمداری و مستبدانه نیز بیان شده اند،البته هر یک از این دو سبک در جای خود می توانند بهترین عملکرد را داشته باشند.
سبک رهبری مربی باید منطبق با موقعیت باشد.شهروندان انتظار دارند که رهبر جامعه شان از قدرت توانایی تصمیم گیری شایان توجهی برخوردار باشد. اما از رئیس اتحادیه کارگری انتظار می رود که پیشنهادها وآرای هیئت رئیسه اتحادیه را جویا شود.مربیان و ورزشکارن برجسته، که معمولا در موقعیت هایی قرار دارند که به سبب انتظار یا حتی تعهد فشار زیادی را تحمل می کنند تا شغل خود را حفظ کنند،نباید همان سبک رهبری را به کار گیرند که مربی تیمی مرکب از ورزشکاران جوان غیر برجسته به کار می گیرد.نیازها وانتظارات ورزشکاران در این موقعیت ها تفاوت دارند(مارتنز،۱۳۸۵).
نظریه های رفتار رهبری:
این نظریات در پی آن هستند که سبک و روش رهبری چگونه است و رهبران در برخورد با مرئوسان به چه شیوه هایی توسل می جویند. در یکی ار تئوری های رفتار رهبری، بر اساس یک طبقه بندی کلی ، رفتار رهبران به دو نوع انسانگرا وسازمانگرا تقسیم شده است. رهبران انسانگرا در سازمان حداکثر توجه خود را مصروف اعضای سازمان می کنند اما رهبران سازمانگرا اهداف و ماموریت های سازمان را مقدم بر افراد می دانند. رهبران انسانگرا هدفگذاری جمعی راترویج کرده و به کارکنان اعتماد دارند وبرای آنان حرمت وارزش قائلند. در مقابل رهبران سازمانگرا بیشتر اتکاء به قوانین و مقررات سازمانی داشته وکارکنان را تحت کنترل شدید قرار می دهند تا از اجرای دقیق مقررات اطمینان یابند(الوانی،۱۳۷۳).
رهبری مستبد نسبت به انتقاد تأثیر ناپذیرند واحساس می کند ورزشکاران خواهان و نیازمند رویکردی خشن هستند وبندرت درباره اعمال خود تردید می کنند.آنها نیازمند داشتن کنترل بر دیگران هستند.
روانشناسان ورزشی معتقدند که قدرت در صورتی که به گونه ای مؤثر به کار رود،عمل را آسان می کند،بویژه درباره ورزشکارن نسبتاًجوانتر و کم مهارت.قدرت در ورزش ، ابزاری است که توسط مربیان به کار گرفته می شود تا به هدف هایشان برسند،اما رویکرد مستبدانه در مربیگری ضرورت ندارد که همیشه شکل سرگروهبان تمرین فشرده نظامی به خود گیرد(انشل،۱۳۸۰).
مربیانی که بعد از بازی خوب تیم، از روی محبت به پشت بازیکنی می زنند،یا بعد از عملکرد نامطلوب با خشم،یا احساس نومیدی واکنش نشان می دهند، سبک رهبری رفتارگرایی را اعمال نموده اند.این رویکرد مبتنی بر این معناست که رفتار انسانی توسط نتایجش شکل می گیرد یا تقویت می شود.بنابراین رسیدن به هدفی یا گرفتن پاداشی،بستگی به اجرای رفتارهای مطلوب معینی دارد.رفتار رفتار گرایانه در رهبری گروهی،از جمله ورزش،در صورتی که به گونه ای درست اجرا شود میتواند علمی پیچیده باشد که بجای دستور دادن صرف وهدایت رفتار زیر دستان شرایطی را فراهم می آورد که موجب رفتارهای معینی می شوند که نتایج مطلوبی در پی دارند،یا رفتارهای معینی را تقویت می کند که می توانند بروز احتمال رفتارهای مشابه را در آینده افزایش دهند.
رهبر انسانگرا ، رفتار را بر حسب ارتباط بین فرد ومحیط تبیین می کند. این دیدگاه مبین میل رهبر به شناخت ساختار روانی وعاطفی بازیکن وچگونگی اثرگذاری این عوامل بر عملکرد ورزشی است.این سبک رهبری بر آن است که باید با هر بازیکن به شیوه ای رفتار شود که مربی احساس می کند که بازیکن دوست دارد با او رفتار کنند(انشل،۱۳۸۰).
مطالعات انجام شده در مورد رهبری
مطالعات زیادی درباره رهبری و شیوه های مربوط به آن در سازمانها و مراکز تحقیقاتی بویژه در کشورهای پیشرفته انجام شده است که به برخی از آنها اشاره می کنیم .
تحقیقات رهبری ایالت اوهایو
این دفتر رهبری را این گونه تعریف می کرد : رفتار فرد در جهت دادن به فعالیتهالی یک گروه برای رسیدن به یک هدف (خسروی زاده،۱۳۷۵).
تحقیقات رهبری میشیگان : گروه میشیگان نیز به دو بعد رفتار رهبری رسید که با عناوین کارمندگرایی و تولید گرایی نام گذاری شدند . رهبرانی که کارمندگرا بودند چنین توصیف شدند : بر روابط اجتماعی تأکید می کنند به نیازهای زیردستان علاقه شخصی نشان می دهند و اختلافات فردی موجود میان اعضاء را می پذیرند در مقام مقایسه رهبران تولیدگرا به جنبه های فنی یا تکلیفی شغل تکیه دارند توجه اصلی آنها به موفقیت آمیز بودن تکالیف گروهی است که اعضای گروه وسیله ای برای رسیدن به هدف هستند(رخ بخش زمین،۱۳۸۳).
ابزارهای اندازه گیری رهبری :
برای ارزیابی و سنجش رهبری از روش های مختلفی استفاده می کنند یکی از این شیوه ها استفاده از انواع پرسشنامه است که توسط محققین و پژوهشگران مدیریت بدین منظور بوجود آمده است .
پرسشنامه (ابزار) "لید”^[۱۱] هرسی و بلانچارد به منظور بررسی سه جنبه رفتار رهبر، یعنی شیوه ، دامنه تغییرشیوه و انطباق پذیری شیوه ،طرح ریزی شده است که شامل لید خود و لید دیگری می باشد . لیدخود تصور خود را از چگونگی رفتار شخص به عنوان رهبر اندازه گیری می کند . لید دیگری منعکس کننده تصورات زیردستان بالادستها و همالان یا معاشران گروه است(بلانچارد و هرسی،۱۳۷۳) .
هرسی و بلانچارد^[۱۲] و هامبلتون^[۱۳] برای آن که به مدیران و کارکنان آنها کمک کنند تا قضاوت بهتری درباره شیوه رهبری داشته باشند دو مقیاس رهبری تهیه کرده اند : فرم ارزیابی مدیر و فرم ارزیابی پیرو ( کارمند ) .این دو وسیله اندازه گیری رفتار طرفدار تکلیف و رابطه در ۵ بعدرفتاری بکار میروند ابعاد رابطه تکلیف گرا( تعیین هدف ، سازماندهی ، تعیین خطوط سازمان ، هدایت بخشی ، کنترل کردن ) و ابعاد رفتار رابطه گرا ( حمایت کردن ، ارتباط برقرار کردن تسهیل بخشیدن گوش دادن فعالانه فراهم آوردن بازخود می باشند(بلانچارد و هرسی،۱۳۷۳) .
از دیگر پرسشنامه های اندازه گیری رهبری می توان به پرسشنامه “توصیف رفتارهای رهبر”^[۱۴]که توسط استوگدیل^[۱۵] و کونتز^[۱۶] در سال ۱۳۷۵در دانشگاه ایالتی اوهایو بوجود آمد اشاره نمود که اکنون مشهورترین روش برای گزارش رفتارهای رهبر است بر پایه تحلیل آماری ۱۵۰۰ توصیف رفتار رهبری که دو عامل عمده و یا مجموعه های عوامل مربوط به هم شناسایی گردید این دو را ملاحظه کاری و ساخت دهی نامیده اند(فیدلرو شمرز،۱۳۸۲).
پژوهشگران دیگری نظیر فلیشمن^[۱۷] و همکارانش اقدام به تهیه پرسشنامه عقیده رهبری^[۱۸] نمودند . در این پرسشنامه سعی شده است رفتار رهبر از زبان خود رهبر استنباط گردد. پرسشنامه های مشابه دیگری توسط فیدلر^[۱۹]نیز تهیه شده است که به کمک آن می توان نوع رهبری را از تحلیل عقاید خود رهبران مشخص نمود . بوسیله این ابزارهای معروف تحقیقی ، پژوهششگران و صاحبنظران ، شیوه های رهبری را با دو ضابطه و معیار متضاد مورد اندازه گیری دقیق قرار داده اند :
در یک قطب ضوابطی بیان شده که نشان دهنده رفتاار یک رهبر مستبد ، سازمان مدار ، تولید گرا و عناوینی نظیر آن است .
در قطب دیگر ضوابطی تشریح گردیده است که شارح رفتار یک رهبر دموکراتیک فرمدار ، مردم گرا و نظایر آن است .
یکی دیگر از ابزراهای اندازه گیری رهبری پرسشنامه سبک رهبری است که توسط لوتانز^[۲۰] در سال ۱۹۸۵ بوجود آمد که دو سبک رهبری انسانگرایی و وظیفه گرایی را معین می کند(الوانی،۱۳۷۳).که در این تحقیق از این پرسشنامه استفاده شده است .
مربیان تیم های ورزشی موسسات و مراکز آموزش عالی :
در مورد چگونگی رفتار مربیان تربیت بدنی مراکز آموزش عالی می توان به تحقیقات اولافسون اشاره نمود که رفتار مدیران تربیت بدنی کالج ها ( مراکز تربیت بدنی دارای دوره های دوساله فوق دیپلم ) و مدیران تربیت بدنی دانشگاهها را با هم مقایسه کرد و به این نتیجه رسید که مدیران تربیت بدنی دانشگاهها به حل اختلاف آزادی عمل ، تشویق و ترغیب اعضاء و تمرکز به بازده تأکید دارند در حالی که مدیران تربیت بدنی کالج ها ضمن آن که به اعضای گروه خود اجازه می دادند تا از معیارهای کاری و انتظارات مدیران آگاهی یابند نقش رهبری را خود به تنهایی ایفاد کرده و به دیگران اختیار نمی دادند اعضای گروه را به یکدیگر نزدیک کرده ، تضادها با به حداقل می رساندند و روابط دوستانه و صمیمانه خود را با بالادستها حفظ می کردند(خسروی زاده،۱۳۷۵).
موضوع مدیریت و رهبری در ورزش امروزه از مباحث عمده در رقابتهای ورزشی و فعالیتهای جسمانی در سطح جهان به شمار می رود و در این مورد هر یک از بخشها و نیروهای انسانی سازمانها ورزشی از اهمیت خاصی برخوردار است و گردانندگان ورزش جهان به این نکته توجه خاصی دارند .
در تعریف مربیان ورزشی مراکز آموزش عالی آمده است که آنان مسئول برنامه ریزی ، سازماندهی ، هدایت کردن و ارزیابی یک برنامه برای ورزشکاران دانشگاهی می باشند(بارچ،۱۹۹۰) و در صورتی که بتوانند ابزار و امکانات بهتری را در اختیارداشته باشند و مسابقات خوبی را سازماندهی کنند ، کمکهای مالی جمع آوری کنند ، اطلاعات و تخصصهای ضروری را تأمین کنند و در دستیابی به پیروزی کمک نمایند می توان گفت که در امر مربوط به ورزشکاران و مربیات تلاش کرده اند دراین باره گفته اند که مربیان ورزشی باید دو اصل مهم را در نظر داشته باشند :
اصل اول اینکه مهمترین موضوع در پیشرفت ورزشکاران رابطه بین ورزشکار و مربی است اصل دوم این است که فلسفه وجود مربیان ورزشی ، حمایت از ورزشکاران و کمک مربیان و توسعه ورزش است(مارتنز،۱۳۸۵).
مربیان لایق شرایطی فراهم می کنند که افراد تحت مدیریت آنها احساس کنند به نیازهایشان پاسخ داده می شود و از طرف دیگر خود مربی نیز احساس کنند در این مبادله به نیازهایش پاسخ داده می شود و مبادله ای برابر برقرار است . برای انجام این کار مدیران باید در ارتباط با مسئولیتهای وی خود در ورزش مهارتهای خاصی داشته باشند و بتوانند آن مهارتها را در شرایط سخت و آسان به راحتی اعمال نمایند(صدیق سروستانی،۱۳۷۴).
خصوصیات شخصی :
در این قسمت به ذکر توضیحاتی در مورد مفاهیم خصوصیات شخصی از قبیل ویژگیهای شخصیت می پردازیم. واژه شخصیت یکی از مفاهیم بسیار مهم علم روان شناسی محسوب می شود و تحقیقات زیادی در مورد آن انجام شده است تا اینکه در حیطه علوم رفتاری و سایر علوم هر چه بهتر شناخته شود بدین منظور و با توجه به پژوهشهای مختلف در مورد شخصیت به شرح این واژه و عوامل مربوط به آن می پردازیم .
شخصیت ترجمه واژه انگلیسی “پرسونالیتی”^[۲۱]و یا واژه فرانسوی “پرسونالایت”^[۲۲] است که از کلمه “پرسونا”^[۲۳] گرفته شده و آن نقابی است که بازیگران هنگام نمایش در ادوار خیلی دور و مشخصاً در یونان و روم قدیم به صورت خود می زندند و ایفای نقش می نمودند و چون انسان در زندگی اجتماعی نقشهای مختلفی را بازی می کند این لغت از پرسونا گرفته شده است(نصر،۱۳۸۲).
بقراط و جالینوس، شخصیت و منش افراد آدمی را وابسته به مزاج می دانستند این مزاجها را به چهار قسمت خلط یا مایع درونی پیوند می دادند و در نتیجه طبع آدمی و رفتار و منش او را تابع غلبه یکی از این چهار مایع درونی یا چهار خلط بلغم ، سودا ، خون و صفرا نسبت می دادند(آیزنگ،۱۳۶۵). به عقیده جالینوس دو مزاج سوداوی و صفراوی دارای هیجانهای تند و رفتارهای نا استوار هستند اما افراد بلغمی و دموی مزاج دارای هیجان کمتر و رفتارهای استوارتر می باشند(عبدلی،۱۳۸۳).
دیوید مک کللند^[۲۴] شخصیت را گویاترین و مناسبت ترین مفهوم درباره رفتار شخص می داند که همه جنبه ها و جزئیات رفتاری او را در بر می گیرد .جرالد هرسی^[۲۵] و جیمز لوگر^[۲۶] معتقدند که شخصیت همه عوامل درونی است که ویژگی های نحوه رفتار، تفکر و احساس او را تحت تأثیر قرار می دهد(سیاسی،۱۳۵۱). تعریف فروید^[۲۷] از شخصیت همچون کوه یخ است . تنها بخش معینی از شخصیت رهبر است که در بالای سطح قرار داد . به عبارت دیگر بسیار گرافیک است هر کس که بدان سو نظر کند بی اختیار اندازه اصلی هماهنگی ساخت و اعضای تشکیل شده اند را می بیند اما قسمت اعظم این کوه یخ در زیر سطح وجود دارد و تا زمانی که کوشش آگاهانه برای بررسی و فهم موضوع نکنیم هیچ وقت به طور واقعی بصیرتی نسبت به هماهنگی آن نخواهیم داشت (غفوریان،۱۳۸۵).
از نظر شریعتمداری شخصیت عبارتست از خصوصیاتی که در یک طرح یا کل وحدت یافته و شکل گرفته است . این خصوصیات در رفتار ظاهر می گردد با اینکه این خصوصیات طرح رفتار فرد را تا حدی ثابت و قابل پیش بینی می سازد معذلک شخصیت فرد غیر قابل تغییر و تکامل است(شریعتمداری،۱۳۷۳).
همچنین شخصیت را بر اساس صفت بارز یا مسلط و شاخص فرد نیز تعریف کرده اند و بر این اساس است که افراد را دارای شخصیت برونگرا ، درونگرا و پرخاشگر و امثال آن می دانند . بنابراین نظریه ها می توان گفت که در شرایط مختلف حالت بارز یک فرد درونگرایی و یا پرخاشگری و جز آن است(ابوالقاسمی،۱۳۷۰). در این مورد می توان به نظرات یونگ ^[۲۸] و آیزنک^[۲۹] اشاره نمود. یونگ دو واژه برونگرایی^[۳۰] و درونگرایی^[۳۱] را دو بعد شخصیت افراد نامید و معتقد بود که افراد از نظر روانی در یکی از این دو می گنجند . به نظر یونگ برونگرا کسی است که بیشتر به دنیای خارج چیزهای عینی و به مردم علاقمند است . در حالی که درونگرا بیشتر به افکار و احساسات فردی دل بسته است(آیزنک،۱۳۶۵).
به نظر آیزنک شخصیت عبارتست از “حکمیت یکپارچه منش، مزاج،هوش و جسم” . این تعریف چهار جنبه اساسی شخصیت را بیان کرده است که با چهار روش غیر شناختی ، عاطفی و بدنی قابل بررسی است در این تعریف منش جنبه اخلاقی شخصیت است که نسبت به قالبهای اخلاقی و اجتماعی در نظر گرفته می شود . مزاج حالات عاطفی احساس و کم و بیش ثابت افراد است که موجب تفاوت افراد از یکدیگر می شود و به آن خلق و خوی هم می گویند . هوش جنبه شناختی و جسم جنبه بدنی شخصیت است(عبدلی،۱۳۸۳).
با توجه به تعاریف مختلفی که از شخصیت ارائه شده است، به نظر می رسد که رفتارهای نسبتاً ثابت هر شخص از عوامل اصلی و تشکیل دهنده شخصیت می باشند که باعث می شود فردی نسبت به مسائل گوناگون ، واکنشهای متفاوتی از خود نشان دهد . با وجود این هنوز تعریف جامعی که در برگیرنده تمامی جنبه های شخصیت باشد و همه افراد آن را پذیرا باشند ، ظاهرا وجود ندارد ولی تعاریف فوق بویژه تعریف آیزنک ، هدف مورد نظر این تحقیق را برآورده می کنند.
نظریه های شخصیت :
نظرات گوناگونی در مورد شخصیت بیان شده است که دانشمندان روان شناسی آنه را به صورت طبقه بندی چهارگانه ذیل ارائه داده اند که به توصیح هر یک از آنها می پردازیم .
نظریه یادگیری اجتماعی در مورد شخصیت : براساس این نظریه تفاوتهای شخصیتی نتیجه تنوع تجربه های یادگیری است(آتکینسون،۱۳۷۱).
نظریه روانکاری در مورد شخصیت : نظریه روانکاری بر این فرض استوار است که بخش عمده انگیزش آدمی جنبه ناهشیار دارد و باید آن را به نحو غیر مستقیم از رفتار وی استنتاج نمود(عبدلی،۱۳۸۳) .
نظریه پدیدار شناختی در مورد شخصیت : این نظریات به تجربه ذهنی فرد توجه دارند و بر خصوصیات انسان گرایانه ای مانند خود پنداره کشش به سوی رشد و خودشکوفایی تأکید دارند(آتکینسون،۱۳۷۱).
نظریه های صفات شخصیت : در این رویکرد به شخصیت اجتماعی فرد توجه می شود و بیشتر توصیف شخصیت و پیش بینی رفتار مورد توجه است تا رشد شخصیت . در این نظریه ها صفات به عنوان مجموعه ای از ویژگی های رفتاری فرد و تأثیری که فرد بر دیگران می گذارد تعریف شده است(آتکینسون،۱۳۷۱).
شخصیت از دیدگاه آلپورت :
صفات و خصال در هر فردی به وجهی خاص بروز و ظهور میکند و از این رو نمی توان آنها را نسبت داد مگر به همان فرد . بنابراین دو جزء آدمی یافت نمی شود که عینأ یک خصلت یا صفت داشته باشند(سیاسی،۱۳۵۱).