۱- نیازهای آموزش سازمانی وفردی:[۳]
دراین بخش به نیازهای ناشی از تغییر مانند تغییر در محصول و خدمات جدیدی که تولید یا عرضه می شود. تکنولوژی جدیدی که ایجاد و سیستم مدیریتی جدیدی که اعمال شده است وهمچنین نیازهای پیش نیاز تغییر که برای بهینه سازی تغییر ضروریند .مانند سیستم سازمان ازیک حالت مکانیکی از بالا به پایین به یک حالت گسترش یافته در سطوح و رده های مختلف سازمانی مستلزم افزایش گنجینه دانش و تو سعه نگرش کلی سازمان نسبت به کنترل است.
( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
استوت (۱۹۹۳)تحلیل نیازهای آموزشی سازمانها را مستلزم انجام چهارگام اساسی زیر دانسته است:
۱-تحلیل و نحوه میزان تحقق آرمانهای سازمانی
۲ – تحلیل سطح دانش و مهارتها ،نگرشها و توانایی موجود در سازمان
۳- تحلیل عملکرد واقعی کارکنان
۴- تحلیل عملکرد سازمانی
نیازهای آموزشی فردی[۴]
در این طبقه،فرد مرجع تحلیل است. فلذا دانش و مهارتها و تواناییها و نگرشهای او با الزامات شغلی و وظایفش مقایسه می شود.شکاف بین قابلیت‌های فرد و الزامات انجام شغل و وظایفی که بر عهده دارد نیاز آموزشی او قلمداد می شود (عباس زادگان و ترک زاده،۱۳۸۱)
وظایفی که افراد دارند و شیوه اجرای کارشان و اثربخشی در کار و محیط را تعیین می کند.
۲ – نیازهای آموزشی نگهدارند و توسعه :
یکی دیگر از طبقه بندی نیاز آموزشی دسته بندی آنها به نیازهای نگهداری و توسعه است .
نیازهای نگهداری[۵]:نیازهایی هستند که جهت حفظ عملکرد فعلی و (جاری)سازمان ،گرو ههای شغلی یا فرد باید بر آورده شود
نیازهای توسعه:[۶]نیازهایی هستندکه معطوف به ارتقای و یادگیری جدید هستند که یک فرد یا شغل یا کل سازمان را در عرصه های جدید یادگیری قرار می دهند.
۳- نیازهای آموزشی واکنشی و فراکنشی
نیازهای آموزشی فراکنشی[۷]:نیازهایی هستند که پیش از اینکه اوج بگیرند شناسایی و رفع می شوند و شناسایی نیازهای واکنشی [۸]پاسخ به مشکلات حاد گذشته تا حال است اگر چه مطلوب است که شناسایی نیازها به صورت فراکنشی باشد اما به دلیل پویاییهای سازمان و محیط و ضعف توان و ابزارهای پیش بینی ما ،چنین چیزی عملا مقدور نیست بنابراین توجه به هر دو دسته نیاز مهم است.عباس زادگان،ترک زاده،۱۳۸۱).
۴– نیازها از لحاظ توانایی تشخیص:
نیازها از لحاظ توانایی تشخیص به دو نیاز آشکارو پنهان تقسیم می شوند.نیاز آشکار ،نیازهایی هستند که کاملا مشهود بوده و سنجش و برآورد آنها به آسانی صورت می گیرد.و نیازهای پنهان به نیازهایی گفته می شود که خود افراد از آن اطلاع کافی ندارد.
براد شاو[۹]چهار نوع تعریف برای چهار نوع نیاز آموزشی ارائه می دهد که عبارتند:
۱) نیاز هنجاری[۱۰]:ای نیاز زمانی مطرح می شود که مهارت،دانش و آگاهی فرد متصدی شغل پائینتر از استاندارد و یا نرمهای تعیین شده برای آن شغل باشد.
۲)نیازهای احساس شده[۱۱]:این نوع نیازها معمولا از طریق پرسش ساده از فرد مسئول یا متصدی یک موسسه در مورد اینکه چه چیزهایی آنها نیاز دارند تا آموزش داده شود،مشخص می شود و اینگونه فرض می شود که نیاز احساس شده مترادف خواستن است.
۳)نیاز ابراز شده یا مورد تقاضا[۱۲]:این نیاززمانی ایجاد می شود که فرد یا خود موسسه جهت برطرف کردن نیاز احساس شده اقدام کند.به این نیاز،نیاز احساس شده می گویند.
۴) نیاز مقایسه ای[۱۳]:این نیاز زمانی ایجاد می شود که فرد خصوصیات ،توانائیها و مهارتهای علمی و تخصصی خود را با افراد هم سطح و هم شغل خود مقایسه کرده و تفاوتهائی را مشاهده می کند که به آن تفاوتها ،نیازهای آموزشی مقایسه ای گویند.(خلود،۱۳۷۹)
در یک جمع بندی کلی ابطحی (۱۳۶۲)نیازهای آموزشی را به انواع زیر تقسیم می کند:
نیازهای آموزشی فردی
نیازهای آموزشی گروهی
نیازهای آموزشی که فورا باید بر طرف شود
نیازهای آموزشی که می توان در آینه برطرف کرد
نیازهای آموزشی که مستلزم فعالیت آموزشی رسمی است
نیازهای آموزشی که باید حین کار رفع شود
نیازهای آموزشی که باید حین خدمت رفع شود
نیازهای آموزشی که باید برای رفع آن از بیرون سازمان کمک گرفت
نیازهای آموزشی که فرد در همراهی با دیگران آنها را رفع ذمی کند
نیازهای آموزشی که فرد باید خودش آنها را رفع کند.
مفهوم نیازسنجی
نیازسنجی یکی از بحث انگیزترین مفاهیم موجوددر حوزه خدمات اجتماعی ،تعلیم و تربیت و برنامه ریزی است.چالش زا بودن مفهوم نیازسنجی تا حدی ناشی از ابهام تعریف نیاز است.با این همه صرف نظر از اختلاف عقیده در خصوص ماهیت و چگونگی نیاز ،محققان تعاریف گوناگونی از واژه نیازسنجی به دست داده اند که درزیربه برخی از مهم ترین آنها را موردبررسی قرار می دهیم.
نیازسنجی را می توان به فرایند جمع آوری و تحلیل اطلاعات برای شناسائی نیازهای افراد ،گروه ها و موسسات و جوانمع تعریف کرد یا به عبارت دیگر نیازسنجی به فرایندی که نتیجه آن شناسایی مجموعه ای از نیازها که بر اساس اولویت تنظیم شده اند و باید برای کاهش و یا برطرف کردن آن اقدامات اساسی صورت می گیرد(رضوی،۱۳۸۲،ص۳۵)در تعریف دیگر نیازسنجی عبارت است از فرایند جمع آوری اطلاعات است که منجر به شناسایی نیازهای افراد ،گروه ها و موسسات ،جامعه محلی و جامعه به طور کلی می شود.(سلطانی،۱۳۸۲،ص۳۵).
نیاز آموزشی فاصله میان صلاحیت و شایستگی فرد در حال حاضر و سطح بالاتری از صلاحیت است که برای کارایی موثراو،که توسط فرد یا سازمان یا جامعه مورزد نظر بیان شده است ضروری است(صباغیان،۱۳۶۹،ص۷۹)
نیازسنجی عبارت است از کاربرد فنونی که بتوان به کمک آنها اطلاعات مناسب را درباره نیازها و خواسته های فرد،گروه و جامعه دست یافت(بابایی،۱۳۷۸،ص۱۰).
منابع نیازهای آموزشی
منابع نیازهای آموزشی به طورکلی عبارتند از :
۱- آرمانها- اهداف و استرتژیهای سازمان(شغل)
۲- نوع کار ،وظایف شغلی و ابزار مورد استفاده و سایر الزامات
۳- محیط
همچنین نیازهای اموزشی در سطح فردی ممکن است از موارد زیر منتج شود :
۱- انجام کارهای مختلف توسط یک فرد.
۲- انجام همان کار قبلی به روش متفاوت.
شرایط زیر ضرورت توجه و اقدام برای شناسایی نیازهای آموزشی ایجاد می کند:
۱- احساس وجود یا مشاهده شکاف دانش یا مهارت در سازمان یا بین گروهی خاص از کارکنان .
