توام نمودن گردشگری و برنامه ریزی
حمایت از اقتصاد جامعه محلی
درگیر نمودن جامعه محلی
مشارکت بنگاه ها و مردم
آموزش کارکنان
داد و ستد مسئولانه گردشگری
انجام تحقیقات متعهدانه
وقتی با دقت به این مجموعه اهداف توسعه پایدار نگاه می کنیم متوجه می شویم اکوتوریسم نیز در خالصانه ترین شکل همین اهداف را دنبال می کند. توسعه پایدار فقط به عنوان هدفی از اکوتوریسم نیست بلکه به معنای دستیابی به آن اهداف می باشد. در اکوتوریسم پیشرفته مهم وفادار ماندن به فلسفه توسعه پایدار، حداکثر نمودن اثرات مثبت و در همان حال به حداقل رساندن اثرات منفی است.
۲-۶ -توسعه پایدار و گردشگری
در سالهای کنونی توسعه پایدار به عنوان روشی تازه مطرح است که جوامع می‌توانند به آن وسیله درباره سطح زندگی، عدالت اجتماعی و حفظ منابع بیندیشند. سه اصل اساسی پایداری عبارتند از:
پایداری زیست محیطی: توسعه با حفظ فرایندهای زیست محیطی، بیولوژیک، و منابع ذیربط سازگار است.
پایداری عوامل فرهنگی و اجتماعی: توسعه موجب افزایش کنترل انسان بر زندگی خود می‌شود و توسعه با عوامل فرهنگی و ارزشی که در این راه تحت تاثیر قرار می‌گیرند،‌ منافات ندارد و موجب تقویت هویت جامعه می‌گردد.
پایداری اقتصادی: توسعه‌ای که از نظر اقتصادی با راندمانی بالا انجام می‌شود، به گونه‌ای است که نظارت و کنترل لازم بر منابع اعمال می‌شود و می‌توان آن را برای نسل‌های آینده حفظ کرد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

گردشگری نیز به مثابه یک فعالیت گسترده انسانی اخیراً هدف خود را متوجه از بین بردن عوارض منفی توسعه بی‌رویه گردشگری نموده که دامنگیر محیط و جوامع شده است.(رضائیان،۱۳۷۷، ۱۲۵)
نقش گردشگری تنها در رشد اقتصادی و ایجاد شغل نیست. بلکه مهم این است که «صنعت پایدار گردشگری» چگونه می‌تواند در سطح کشورها مورد قبول قرار گیرد و کشورها چگونه می‌توانند وسایل رشد و توسعه این صنعت را فراهم آورند. مقصود از صنعت پایداری گردشگری و گردشگری عبارت است از تامین نیازهای کنونی گردشگران و مناطق میزبان و در عین حال حفظ و افزایش فرصت‌های مناسب برای آینده.
در تعریف گردشگری پایدار سه موضوع مهم مورد تاکید قرار می‌گیرد که عبارتند از:
کیفیت گردشگری پایدار، که می‌تواند تجربه‌ای با کیفیت بالا به گردشگر یا به مسافر دهد. همچنین باعث می‌شود که کیفیت زندگی جامعه میزبان بهبود یابد و کیفیت محیط نیز حفظ شود.
گردشگری پایدار، دوام منابع طبیعی که اساس و پایه وجود آن است، و همچنین حفظ و دوام فرهنگ جامعه میزبان را که منشأ تجربیات ارزنده آن می‌شود، تضمین می‌کند.
گردشگری پایدار، بین نیازهای صنعت گردشگری، حمایت از محیط زیست و جامعه محلی نوعی تعادل و توازن برقرار می‌کند. در گردشگری پایدار بین هدف‌های متقابل و مشترک، مسافران، جامعه میزبان و مقصد یا محلی که پذیرای این افراد است نوعی همکاری و اشتراک مساعی به وجود می‌آورد. در حالی که در گذشته این عوامل دارای هدف‌های متفاوت و گاهی متضاد بودند.
۲-۷-گردشگری پایدار
همانگونه که در خصوص توسعه پایدار طیفی از دیدگاه ها وجود دارد، در زمینه گردشگری پایدار نیز نظرات گوناگونی مطرح است. یک جنبه از معانی گردشگری پایدار اشاره به صنعت پایدار گردشگری دارد. (کوکوسیس و پاپایریس،۱۹۹۶). در این جنبه از گردشگری پایدار، توسعه گردشگری یک گزینه محسوب می شود که از سایر فعالیت هایی که به محیط زیست آسیب می رسانند مانند استخراج معدن و قطع درختان بسیار قابل قبول تر دیده می شود (هولدن، ۲۰۰۰). اما، در این دیدگاه توجه اندکی به اثرات کلی گردشگری بر محیط زیست شده است (هانتر، ۱۹۹۶). هانترشکل دیگری از گردشگری پایدار را مطرح می سازد که او از آن تحت عنوان “گردشگری محیط زیست محور” یاد می کند. در این شکل از گردشگری، یک تجربه با کیفیت گردشگری معادل یک محیط زیست باکیفیت است. در اینگونه از گردشگری، یک تجربه با کیفیت گردشگری معادل یک محیط زیست باکیفیت است. در این گونه از گردشگری پایدار رابطه مستحکمی میان موفقیت گردشگری و حفاظت از محیط زیست وجود خواهد داشت. بر خلاف مثال پیشین از گردشگری محصول محور، در اینجا محیط زیست در اولویت برخوردار است و اشکالی از گردشگری توسعه می یابند که به محیط زیست آسیب وارد نیاورند(هولدن،۲۰۰۰). هانتر همچنین پیشنهاد می دهد که آنراگردشگری نئوتنوس می نامد و در چارچوب آن گردشگری به میزان بسیار کمی و یا در واقع اصلا مجاز نمی باشد. این رویکرد به ویزه در رابطه با مناطق دارای محیط زیست آسیب پذیر مطرح می باشد. پایداری گردشگری دارای ابعاد اقتصادی و سازمانی است، همانگونه که جنبه های اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی نیز دارد.
اینسکیپ یکی از نخستین صاحب نظرانی است که مفاهیم پایداری گردشگری را در زمینه مدیریت و برنامه ریزی گردشگری به کار برد. نظرات او نشان می دهد که چگونه گردشگری پایدار در ابتدای دهه آخر قرن بیستم به بار نشست. اینسکیپ (۱۹۹۱) عنوان نمود فرضیه هایی در رابطه با استفاده عملی از مفهوم گردشگری پایدار وجود دارند که زیربنای این مفاهیم را تشکیل می دهند..
۲-۸ -اکوتوریسم و پایداری
اکوتوریسم پایدار، توریسمی است که از نظر اکولوژیکی پایدار باشد، یعنی به نیازهای فعلی اکوتوریستها پاسخ دهد و به حفظ و بسط فرصتهای اکوتوریستی برای آینده بپردازد و به جای صدمه زدن به اکولوژی در جهت پایداری آن تلاش ورزد. اصولا ارزش منابع موجود در طبیعت را از دو منظر می‏توان بررسی کرد:
۱-    از منظر انسان به عنوان اشرف مخلوقات،
۲-    از منظر کلیه موجودات در جهان.
در دیدگاه اول، منابع طبیعی زمانی ارزش دارند که بتوانند مورد استفاده بشر قرار گیرند. در این نگرش، ارزشهای اجتماعی بالاتر از ارزشهای اکولوژیکی قرار می‏گیرند و بر بهره‏گیری از محیط، بیش از حفظ کیفیت آن توجه می‏شود. در دیدگاه دوم، کل موجودات، مد نظر قرار می‏گیرند و بر حفظ نظم طبیعت تأکید می‏شود. برخی از اکولوژیستها بر این باورند که به طبیعت نباید صرفا به عنوان ابزاری که نیازهای بشری را ارضا می‏کند نگاه کرد، بلکه باید طبیعت را به عنوان موجودیتی دانست که دارای ارزش ذاتی است. باید آن را به عنوان یک هدف و نه یک ابزار تلقی کرد. ارزش ابزاری در تقابل با دید کل‏گرا یا سیستمی قرار می‏گیرد و دید سیستمی با مفهوم اکولوژیکی طبیعت همخوانی دارد. بر اساس همین دیدگاه توجه به محیط زیست و حفظ کیفیت آن ضرورت می‏یابد. وقتی اکوتوریست به عنوان یک عامل خارجی وارد طبیعت می‏شود، رابطه طبیعی بین پدیده‏ها تغییر می‏کند .(زاهدی،۱۳۹۰،ص۱۱۸)
۲-۹ - اکوتوریسم پایدار
توجه به توسعه پایدار و مفهوم آن باید به گونه ­ای باشد که عملا بتوانیم تجلی این مفهوم را در سیاست های اجرایی کشور مشاهده کنیم (سازمان حفاظت محیط زیست، ۱۳۸۲: ۲). اکوتوریسم از جمله فعالیت های با ارزش اقتصادی است که با توسعه پایدار انطباق دارد. بر پایه برآورد سازمان جهانی جهانگردی در نخستین دهه سال ۲۰۰۰ بخش اکوتوریسم بین ۱۰تا۳۰ درصد رشد خواهد داشت و انتظار می­رود تا یک دهه دیگر طبیعت­گردان که اکنون هفت درصد کل مسافران جهان را تشکیل می­ دهند به بیش از ۲۰ درصد برسد (رضوانی، ۱۳۸۰: ۲۳۶). نقش اکوتوریسم در حمایت از توسعه پایدار، دستیابی به اهداف توسعه هزاره آینده و کاهش قابل ملاحظه فقر به طور بارزی شناخته شده است. در اکوتوریسم پایدار انگیزه اصلی مسافرت به طبیعت، دیدار از جذابیت های طبیعی یک منطقه شامل ویژگی های فیزیکی و فرهنگ بومی است و اکوتوریسم پس از مشاهده بدون اینکه خللی در آنها وارد آورده و به تخریب آنها بپردازد، محل را ترک می­ کند؛ به این ترتیب ضمن شناخت فرهنگ، سوابق تاریخی و نمودهای طبیعی منطقه، شأن و جایگاه اکوسیستم را حفظ کرده، فرصت­های اقتصادی و درآمدزایی را برای مردم محلی ایجاد می­ کند. در اکوتوریسم پایدار برای حفظ و حمایت جدی از جذابیت­ها و زیبایی­های طبیعی، منابع مالی و اعتبارات مورد نیاز فراهم می­ شود. به این ترتیب می­توان گفت که اکوتوریسم پایدار آنتی­تزی برای گردشگی است که صرفا به منافع کوتاه مدت می­اندیشد. اکوتوریسم پایدار یک رویکرد مدیریتی است که با توجه به هدف­های ارزشی، اقتصادی و اجتماعی و زیست محیطی با همکاری مسئولان و جامعه از طریق وضع قوانین مناسب و اعمال مؤثر آنها به طور مستقیم و غیر مستقیم به حفظ طبیعت بیانجامد (زاهدی، ۱۳۸۵: ۱۱۹).
۲-۹- اثرات زیست محیطی اکوتوریسم
محیط زیست اساسی ترین منابع طبیعی و فرهنگی برای جذب گردشگر است، بنابراین حفاظت از محیط زیست برای موفقیت برنامه های بلندمدت توسعه گردشگری بسیار ضروری است. بر همین اساس سازمان جهانی گردشگری نیز تلاش کرده است نکات اصلی بیانیه ریو و دستورالعمل ۲۱ را در زمینه گردشگری مورد استفاده قرار دهد که اهم این موارد به شرح زیر است(دبیرخانه سازمان جهانی گردشگری،۱۳۷۲) :
محققان اعتقاد دارند که فعالیتهای گردشگری در صورت رعایت ۶ اصل زیر مصادیق اکوتوریسم را می یابند:
التزام به انجام فعالیتهای که کمترین پیامد منفی زیست محیطی را داشته باشد .
زمینه سازی برای افزایش آگاهی درک طبیعت و ویژگیهای فرهنگی که باعث می شود بازدیدکنندگان نسبت به حفظ منابع طیبعی و خصوصیات فرهنگی احساس بیشتری نمایند .
مشارکت در حفظ مدیریت مناطقی که به طور قانونی مورد حفاظت قرار می گیرند و سایر منابع طبیعی
تقویت مشارکت جوامع محلی در فرایند تصمیم گیری مربوط به تعیین نوع و میزان فعالیتهای گردشگری
ایجاد منافع مستقیم و در آمدهای مکمل برای جوامع محلی نسبت به ارزشهای طبیعی محیط زندگی آنها
آموزش جوامع محلی نسبت به ارزشهای طبیعی زندگی آنها.(عبدالهی،عیوض)
اکوتوریسم ( توریسم طبیعی) است که برای جستجو در مناطق بکر و طبیعی و استفاده از زیبایی های طبیعت است و گردشگران را به محیط طبیعی و قابل دستیابی و منحصر به فرد معطوف می کند و نگرش مردم بومی و دولت را تغییر داده و در حفظ طبیعت از طریق آموزش افزایش آگاهی های مردم و مسئولین ، نقش آفرین و به تعبیری “توریسم فرهنگی ” باشد زیرا به دنبال ردپای فرهنگ های بومی سفر می کند (عبدالهی،عیوض)
بدون شک فعالیتهای گردشگری در مناطق اکوتوریستی پیامدهای زیست محیطی به جای میگذارد . که میتواند مستقیم و غیر مستقیم باشد، از جمله اثرات مثبت گردشگری طبیعی را می توان در موارد ذیل خلاصه کرد:
ترویج فرهنگ زیست محیطی در گردشگران و نزدیکی فرهنگها، فراهم شدن وحدت جوامع انسانی و ملل
کسب ارز خارجی و افزایش درآمد ناخالص ملی و گسترش امکانات اقامتی ، پذیرائی و امکانات جنبی
ایجاد زمینه اشتغال در زمینه های تولید و فروش کالا ، حمل و نقل ، خدمات و راهنمایی گردشگران
توسعه محل تجمیع فعالیتهای گردشگران
۲-۱۰- اثرات منفی زیست محیطی اکوتوریسم
به موازات پیامدهای مثبت بدون شک اثرات منفی زیست محیطی نیز متوجه فعالیتهای گردشگری است. این اثرات منفی عبارت از فاکتورهایی در قالب آلودگی، تخریب و یا تغییر سیستم در محیط زیست انسانی یا طبیعی پدیدار می شوند و بر انسان، حیوان، گیاه، زمین آب، خاک، هوا و ارتباط فی ما بین آنها و هم چنین به آثار طبیعی ، فرهنگی ، باستانی ، تاریخی و سایر منابع تاثیر می گذارند. اکو سیستمی یا نابودی آن را سبب خواهد شد . بر خی از اثرات منفی زیست محیطی صنعت گردشگری بویژه اکوتوریسم به شرح ذیل میباشد:
- تخریب محیط طبیعی در اثر پیاده روی در بیشه زارها و مراتع