خواجوی و همکاران (۱۳۸۹) در پژوهشی به بررسی تاثیر ساختار سرمایه بر بازده غیرعادی انباشته با بهره گرفتن از معیارهای اهرم مالی، ریسک سیستماتیک، نسبت P/E و اندازه شرکت پرداختند. نتایج حاکی از معنیداری تمامی متغیرها غیر از اهرم مالی بود.
جبارزاده وعسکری (۱۳۸۹) در پژوهشی به شناسایی عوامل موثر بر بازده غیرعادی سهام در زمان عرضه اولیه به عموم پرداختند. نتایج نشان داد که از بین متغیرهای مستقل مورد استفاده، خطای پیش بینی سود هرسهم، شرایط عمومی بازار قبل از عرضه سهام، نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام، نسبت حاشیه سود خالص و بازده حقوق صاحبان سهام، تنها متغیرهای خطای پیش بینی سودهرسهم به صورت مثبت، و شرایط عمومی بازار قبل از عرضه و نسبت حاشیه سود خالص به صورت معکوس با بازده غیرعادی در مدت ۱۲ماه رابطه دارند. به علاوه، هیچ یک از متغیرهای مستقل با بازده غیر عادی در مدت ۲۴ ماه رابطه نداشت.
حسینی نسب و همکاران (۱۳۹۰) به بررسی نوسانات قیمت نفت بر بازده بازار سهام در ایران پرداختند. با بهره گرفتن از داده های ماهانه (۱۳۸۹-۱۳۷۶) و به کارگیری مدل MS-VAR به این نتیجه رسید که در فاز رکود و رونق بازده بازار سهام با نوسانات شدید و فاز رونق بازده بازار سهام با نوسانات ملایم اثر نوسانات قیمت نفت بر بازده بازار سهام مثبت است. به علاوه در فاز رکود بازده بازار سهام با نوسانات ملایم اثر نوسانات قیمت نفت بر بازده بازار سهام منفی می باشد.
ودیعی و حسینی (۱۳۹۱) در مقالهای به بررسی رابطه بازده غیرعادی سهام و معیارهای ارزیابی عملکرد شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداختهاند. آنها اطلاعات مورد نیاز برای دوره زمانی ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۹ را جمعآوری و برای آزمون فرضیه ها، از روش رگرسیون چند متغیره استفاده کرده اند. نتایج تحقیقاتشان نشان میدهد که از میان کلیه معیارهای ارزیابی عملکرد، تنها بین نسبت جاری، نسبت آنی، درصد بدهی به مجموع داراییها، گردش مجموع داراییها، درصد بازده مجوع داراییها، درصد سود به سود ناویژه، درصد سود عملیاتی به درآمد، درصد سود ناویژه به درآمد و نسبت P/E و P/B با بازده غیر عادی سهام رابطه معنی داروجود دارد.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
شهبازی و همکاران (۱۳۹۲) در مقالهای به بررسی تاثیر شوکهای قیمت نفت ناشی از عرضه و تقاضای نفت خام بر بازدهی سهام در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته اند که با بهره گرفتن از یک مدل خودرگرسیون برداری ساختاری (SVAR) متغیرهای عرضه نفت خام، تقاضای جهانی برای کالاهای صنعتی، قیمت واقعی نفت خام و بازدهی واقعی سهام را تخمین زدهاند. آنها به این نتیجه رسیدند که شوک عرضه نفت اثر معنیداری بر روی قیمت نفت ندارد و تنها شوکهای تقاضای نفت و تقاضای کل از عوامل مؤثر بر بازدهی سهام در بورس اوراق بهادار تهران محسوب میشوند.
۲-۴-۲- مطالعات خارجی
جونز و کول[۴۳] (۱۹۹۶) با بهره گیری از داده های فصلی به آزمون تأثیر قیمت نفت بر قیمتهای سهام درکشورهای آمریکا، کانادا، ژاپن و انگلستان پرداختند. آنها یک رابطه منفی پایدار بین قیمت نفت و تغییر در بازده کل سهام را گزارش می کنند، آنها در تحقیقاتشان واکنش بازار سهام کشورهای آمریکا، کانادا، ژاپن و انگلستان را در رابطه با شوکهای قیمتی نفت بررسی کردند. آنها با بهره گرفتن از داده های مربوط به شاخص بازار سهام و شاخص قیمت تولید کننده بخش سوخت در دوره زمانی ۱۹۷۴ الی ۱۹۹۲ نشان دادند که بازارهای سهام نسبت به شوکهای قیمت نفت واکنش نشان می دهند. بدین ترتیب که واکنش بازارهای سهام آمریکا و کانادا به طور قابل توجهی میتوانست توسط شوک های قیمتی نفت از طریق تأثیر بر جریانات نقدی شرکتها تشریح شوند درحالیکه این امر برای ژاپن و انگلستان ضعیف بود.
هانگ، ماسولی و استول[۴۴](۱۹۹۶) اثر شوکهای قیمت نفت بر بازار سرمایه آمریکا را آزمون کرده اند، آنها در چارچوب مدل خودرگرسیونبرداری(VAR) به آزمون روابط پویا میان قیمت روزانه آتی نفت و بازده سهام پرداختند که به یک رابطه منفی بین بازده سهام و تغییر در قیمت آتی نفت دست یافتند، در واقع آنها با بهره گرفتن از داده های ماهانه ۱۹۹۰-۱۹۷۰ رابطه بین بازده آتی نفت و بازده سهام آمریکا را بررسی و به شواهدی مبنی بر رابطه معنیدار بین این دو دست نیافتند.
سادورسکی[۴۵](۱۹۹۹)، با استفاه از داده های ماهانه ۱۹۹۶-۱۹۴۷ تحت یک مدل خود رگرسیون برداری (VAR) رابطه بین قیمت نفت، نرخ بهره، تولیدات صنعتی، شاخص قیمت مصرف کننده و بازار سهام را بررسی کرد. وی نشان داد که هردوی قیمت نفت و نوسانات قیمت نفت نقش موثری در رابطه با بازار سهام بازی می کنند، وی همچنین نتیجه گرفت که شوکهای منفی نفتی بیش از شوکهای مثبت در بازار سهام تأثیر میگذارند.
یونگهو و وونگ[۴۶](۲۰۰۳) به بررسی نوسانهای قیمت نفت بر اقتصاد سنگاپور پرداختند. آنها با بهره گرفتن از روش همتجمعی و نیز تابع عکسالعمل تحریک، تأثیر نوسانهای قیمت نفت را بر GDPو تورم مورد بررسی قراردادند. نتایج مطالعات آنها نشان می دهند که اگرچه پارامترهای مدل معنیدار نیستند، اما شوکهای وارده بر قیمت نفت باعث خروج متغیرهای مذکور از تعادل شده و باعث بیثباتی فضای فعالیتهای اقتصادی سنگاپور شده است.
سادورسکی (۲۰۰۳)، در مطالعه ای با بهره گرفتن از داده های ماهانه و روزانه طی دوره زمانی ژوئن ۱۹۸۶ تا دسامبر ۲۰۰۰، به بررسی ارتباط بین شوکهای نفتی و شوکهای قیمتی و شاخص قیمت سهام تکنولوژی پرداخت. نتایج حاصل از این مطالعه ارتباط مثبت و معنیدار این شوکها را بر شاخص قیمت سهام تکنولوژی در آمریکا را تایید می کند.
پارک و راتی[۴۷] (۲۰۰۸) با بهره گرفتن از مدل ( VAR) و داده های مربوط به ۱۳ کشور اروپایی و آمریکای برای دوره (۱۹۸۶الی۲۰۰۵) به این نتیجه دست یافتند که پاسخ بازار سرمایه به شوکهای نفتی بستگی به این دارد که کشور صادرکننده خالص نفت باشد یا واردکننده نفت. بر اساس نتایج این تحقیق بازده بازار سهام در کشورهایی مانند نروژ که صادرکننده خالص نفت هستند با قیمت نفت رابطه مثبت دارند و رابطه بازده بازار سهام و قیمت نفت در کشورهای واردکننده نفت رابطه منفی است.
جامازی و الوی[۴۸] (۲۰۱۰) با به کارگیری مدل ترکیبی مارکف- سویچینگ خود رگرسیون برداری(MS-VAR) اثر شوکهای قیمت نفت بر بازده سهام کشورهای ژاپن، فرانسه و انگلیس در دوره ۱۹۸۹ الی ۲۰۰۷ را بررسی نمودند. آنها یافتند که شوکهای قیمت نفت اثر منفی بر بازده سهام دارند.
بروداستاک و فیلیز[۴۹] (۲۰۱۴) طی مقالهای در مورد همبستگی متغیر زمانی بین تأثیرات قیمت نفت از انواع مختلف (شامل تأثیرات: طرف عرضهای، تقاضای کل و تقاضای خاص بازار نفت) و بازده بازار سهام شواهد جدیدی بدست آوردند، آنها نمونه خود را از سال ۱۹۹۵ تا ۲۰۱۳ انتخاب کردند که در این تحقیق شاخص های بازار سهام کل را از دو کشور چین و آمریکا در نظر گرفتند. آنها به این نتیجه دست یافتند که نحوه پاسخدهی بازار سهام به قیمت نفت با گذر زمان متفاوت است، و دریافتند که قیمت نفت تأثیرات مهمی بر بازار سهام این کشورها می گذارد و طبق نتایج کشور چین در مقایسه با آمریکا از انعطافپذیری بیشتری نسبت به تغییرات قیمت برخوردار است.
۲-۵- خلاصه فصل
این فصل که به مبانی نظری و پیشینه تحقیق اختصاص داشت مطالب نظری آن از دو بخش تشکیل شده بود که بخش اول شامل اطلاعات مربوط به بازده سهام بود و بخش دوم مربوط به مطالبی در مورد نوسانات قیمت نفت میباشد. پس از بیان مبانی نظری، پیشینه تحقیق در دو بخش داخلی و خارجی شرح داده شده است، که مطالب مطرح شده در بخش پیشینه تحقیق در واقع مربوط به بیان و تحلیل تحقیقات انجام شده توسط سایر محققین در مورد ادبیات موضوع میباشد.
فصل سوم
روش تحقیق
۳-۱- مقدمه
برای کشف مجهولات و یافتن پاسخ سؤالات باید از روش تحقیق مناسب و مرتبط استفاده شود. روش شناسی تحقیق، شیوه تحقیقات علمی را در اختیار پژوهشگر علم و دانش قرار میدهد. انتخاب روشهای مناسب تحقیق و استفاده از ابزارهای لازم برای گردآوری دادهها یکی از عوامل مهم موفقیت تحقیقات است. هر تحقیق فرآیندی علمی و روشمند است که طی آن پژوهشگر تلاش میکند تا برای یک مسئله پاسخی نظری پیدا کند و یا برای حل مشکل واقعی در دنیای علمی راهکاری یابد (دلاور، ۱۳۸۰).
روش تحقیق وسیله یا طریقهی تعیین این امر است که چگونه یک گزاره تحقیق مورد تائید قرار گرفته یا رد میشود. به عبارت دیگر، روش تحقیق چهارچوب عملیات یا اقدامات جستجو گرایانه برای تحقق هدف پژوهش جهت آزمودن فرضیه یا پاسخ دادن به سؤالات تحقیق را فراهم میآورد (بازرگان، ۱۳۸۲). انتخاب روش انجام تحقیق بستگی به اهداف و ماهیت موضوع پژوهش و امکانات اجرایی آن دارد. بنابراین هنگامی میتوان در مورد روش انجام تحقیق تصمیم گرفت که ماهیت موضوع پژوهش، هدفها و نیز وسعت دامنهی آن مشخص باشد. به عبارت دیگر، هدف از انتخاب روش تحقیق آن است که محقق مشخص نماید، چه شیوه و روشی را اتخاذ نماید تا هر چه دقیقتر، آسانتر، سریعتر و ارزانتر به پاسخهای مورد نظر دست یابد (خاکی، ۱۳۸۹). در فصل اول به تشریح کلیاتی درباره موضوع پژوهش پرداخته، و در فصل دوم این تحقیق چارچوب نظری و پیشینه تحقیق تشریح گردیده است. لذا فصل سوم به بررسی متدلوژی تحقیق (روش شناسی تحقیق) اختصاص داده می شود. بدین منظور ابتدا روش تحقیق تشریح، و سپس سؤالات و فرضیه های تحقیق بیان گردیده و در ادامه به معرفی قلمرو تحقیق، جامعه و نمونه آماری، روش نمونه گیری، روش جمع آوری اطلاعات، ابزار اندازه گیری، روشهای تجزیه و تحلیل دادههای آماری پرداخته و در نهایت قائده رد یا پذیرش فرضیههای تحقیق اشاره شده است.
۳-۲- روش تحقیق
پژوهشهای علمی بر اساس هدف به سه گروه تحقیق بنیادی، تحقیق کاربردی و تحقیق توسعهای تقسیم میشوند، این تحقیق از نوع تحقیقات شبه تجربی و پسرویدادی است و در حوزه تحقیقات اثباتی حسابداری و اقتصادی قرار دارد که با اطلاعات واقعی صورت میگیرد. اطلاعات واقعی از گزارشهای مالی (صورتهای مالی و یادداشتهای پیوست) استخراج خواهد شد. این تحقیق از بعد مخاطب استفاده کننده از نوع تحقیقات کاربردی است و از بعد هدف از نوع تحقیقات توصیفی است که به شیوه تحقیق همبستگی[۵۰] صورت میگیرد. برای گروهبندی شرکتها در صنایع مختلف طبقه بندی بورسی در نظر گرفته شده است و در تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز از مدل رگرسیون چند متغیره استفاده می شود.
۳-۳- سؤالات تحقیق
سوال اصلی: آیا نوسانات قیمت نفت با بازده غیرعادی سهام رابطه معنیداری دارد؟
برای دستیابی به جواب و نتیجه گیری در مورد سؤال اصلی دو سؤال فرعی زیر مطرح میگردد:
سوال فرعی اول: آیا نوسان منفی قیمت نفت با بازده غیرعادی سهام رابطه معنیدار دارد؟
سوال فرعی دوم: آیا نوسان مثبت قیمت نفت با بازده غیرعادی سهام رابطه معنیدار دارد؟
۳-۴- فرضیه های تحقیق
فرضیه[۵۱] حدس بخردانهای درباره رابطه دو یا چند متغیر است که به صورت جملهی خبری بیان شده و نشانگرنتایج مورد انتظار میباشد (تقیزاده و تاری، ۱۳۸۶). پژوهشگر پس از آنکه مسأله پژوهش را برای خود روشن کرد، پاسخی را به عنوان فرضیه تحقیق بیان می کند. فرضیه، پاسخی بخردانه، احتمالی و موقت به سؤال پژوهشی است که در مراحل بعدی تحقیق، درستی یا نادرستی آن مورد آزمایش قرار میگیرد. فرضیه ها، حدسهایی سنجیده و بخردانه هستند که براساس تجارب قبلی محقق و یا از راه مطالعه تحقیقات دیگران به دست میآیند. بنابراین همان گونه که کلود برنارد[۵۲] میگوید «فرضیه به هیچ وجه زاییدهی پندار محض نیست، بلکه همواره پایهای در مشهودات یعنی در طبیعت دارد» (دلاور، ۱۳۷۰). تدوین فرضیه سبب می شود که تحقیق روی یک هدف معین متمرکز شود و آنچه که باید مورد مشاهده قرار گیرد، مشخص گردد. این امر از جمعآوری اطلاعات بیحاصل جلوگیری می کند (پرهیزگار، ۱۳۹۰: ۱۷۲). اکنون باید ببینیم ماهیت فرضیه چیست؟ فرهنگ وبستر فرضیه را چنین تعریف می کند: «فرضیه عبارت است از حالت یا اصلی که اغلب بیآنکه اعتقادی بر آن باشد، پذیرفته می شود تا بتوان از آن نتایجی منطقی استخراج کرد، و بدین ترتیب مطابقت آن را با واقعیتهایی که نزد ما معلوم است یا میتوان آنها را معلوم ساخت، آزمود». در هر پژوهش علمی، که با یک مسأله حلشدنی آغاز می شود، پژوهشگر باید بتواند برای مسأله مورد مطالعه، یک جواب موقتی به شکل یک فرضیه مناسب که به گونه تجربی آزمونپذیر نیز باشد (یعنی بتوان درباره درستی یا نادرستی آن تحقیق کرد) در نظر بگیرد، تا از این طریق بتواند تلاش خود و کار پژوهش را در جهت مشخص هدایت و از پراکندگی در آن جلوگیری کند. بعد از انجام آزمایش مناسب، اگر فرضیه مربوط تأیید شود، مسأله حل می شود، و به عکس اگر تأیید نشود، مسأله مورد مطالعه نیز حل نمی شود (همان، ص: ۱۷۳). به طور کلی فرضیه بر اساس ملاکهای مختلفی طبقه بندی شده است، اما در مجموع فرضیه را میتوان به دو دسته کلی تقسیم کرد: فرضیه آماری و فرضیه پژوهشی.
فرضیه پژوهشی به توصیف و چگونگی روابط بین متغیرها می پردازد. به بیان دیگر انتظارات پژوهشگر را در خصوص روابط فیمابین متغیرها، بیان می کند و یک راه حل پیشنهادی است. در پژوهش حاضر بر اساس ادبیات و مبانی نظری مطرح شده درباره بررسی تأثیر نوسانات قیمت نفت بر بازده غیرعادی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران؛ فرضیههای زیر طراحی شده و در مراحل کار این فرضیهها را مورد آزمون قرار خواهیم داد. نکته قابل ذکر این میباشد که پس از طرح فرضیه اصلی، به تشریح دو فرضیه فرعی پرداختهایم تا با بهره گرفتن از آنها، فرضیه اصلی را رد یا تأیید نماییم، و شرط پذیرفتن فرضیه اصلی این است که یکی از فرضیه های فرعی تأیید شود.
الف) فرضیه اصلی:
نوسانات قیمت نفت با بازده غیرعادی سهام رابطه معنیداری دارد.
ب) فرضیه های فرعی:
۱- نوسان منفی قیمت نفت با بازده غیرعادی سهام رابطه معنیدار دارد.
۲- نوسان مثبت قیمت نفت با بازده غیرعادی سهام رابطه معنیدار دارد.
۳-۵- مدل تصحیح خطای برداری ساختاری
به دنبال ایجاد مدل های اولیه SVAR[53] که بر پایه مدلهای خود رگرسیون برداری غیر ساختاری بنا شده اند، تحلیلهای ساختاری مدلهای خود رگرسیون برداری با متغیرهای همجمع، با لحاظ کردن عبارت تصحیح خطا در تحلیل تأثیرات بلندمدت، بر مدلهای تصحیح خطای برداری VEC بنا می شود. حاصل مدلهای SVEC[54] به شکل زیر بیان میشوند:
(۳-۱)
خصوصیت کلیدی SVECs لحاظ خصوصیات همجمعی داده ها در تعریف محدودیتهای ساختاری در تأثیر نهایی نوسانها است (بریتنگ و همکاران، ۲۰۰۴).
برای بررسی مدلهای تصحیح خطای برداری ساختاری نیاز به بررسی رابطه بین خطای پیش بینی و اجزای اخلال ساختاری بوده که بیان میگردد:
(۳-۲)
۱) LRPOILit= Et-1 (LRPOILit) + εitLRPOIL
۲) LRGDPit = Et-1 (LRGDPit) +cliεitLRPOIL + εitLRGDP
۳) LRMit = Et-1 (LRMit) + cliεitLRPOIL + εitLRGDP+ c2iεitLRM
۴) LREXRit = Et-1 (LREXR it) + bliεitLRPOIL + εitLRGDP+ b2iεitLRM + εitLREXR
۵) LCPI it = Et-1(LCPI it) + aliεitLRPOIL+ a4iεitLRGDP + a2iεitLRM + a3iεitLREXR +εitLCPI