به منظور بررسی وتحلیل فرضیه های پژوهش از روش های آماری در دو بخش توصیفی ( جدول فراوانی ، میانگین ها ، انحراف استاندارد و…. ) و آمار استنباطی ( آزمون t گروه های مستقل و وابسته ، ضریب همبستگی پیرسون ، رگرسیون و …. ) استفاده شد .
۱- نتایج حاصل از جدول ۴-۱(جدول توزیع فراوانی نمونه پژوهش به تفکیک جنسیت) نشان میدهد که بیشتر افراد مورد پژوهش را دختران تشکیل می دهند ( ۸/۵۱ درصد ) و سهم پسران ۲/۴۸ درصد است .که با توجه به سهم دختران در جامعه مورد پژوهش ، چنین نیز انتظار می رود.
همچنین در بررسی توزیع فراوانی نمونه پژوهش به تفکیک سن ( جدول ۴-۲) حاکی از سهم بیشتر افراد ۱۸ سال به تعداد ۲۳۰ نفر از کل جامعه پژوهش (۱/۶۴درصد) ، وسهم دانش آموزان بالای ۱۸ سال ۱۲۹ نفر (۹/۳۵ درصد) ، می باشد. که پس از بررسی جدول توزیع فراوانی نمونه پژوهش به تفکیک مقطع تحصیلی (جدول ۳-۳) ، مشاهده می شود که ۲۱۱ نفراز جامعه پژوهش (۸/۵۸ درصد) را دانش آموزان سال سوم دبیرستان تشکیل می دهند که غالباً سن آنها از ۱۸ سال تجاوز نمی کند و۱۴۸ نفر (۲/۴۱ درصد) را دانش آموزان پیش دانشگاهی تشکیل می دهند که عموماً سن بیشتر از ۱۸ سال دارند .
۲- نتایج حاصل از (جدول ۴-۴) ، توصیف آماری متغیر اعتیاد اینترنتی به تفکیک جنسیت نشان میدهد که میزان اعتیاد به اینترنت دردختران با میانگین ۴۱/۳۹ و انحراف استاندارد ۲۱/۱۵، کمتر از پسران با میانگین ۳۰/۴۲ وانحراف استاندارد ۴۶/۱۶ می باشد .
همچنین در بررسی جدول توصیف آماری متغیر اعتیاد اینترنتی به تفکیک سن ( جدول ۴-۵) ، مشاهده می شود که میانگین بالاتر اعتیاد به اینترنت مربوط به دانش آموزان با سن ۱۸ سال وبا نمره میانگین ۱۲/۴۱ وانحراف استاندارد ۷۱/۱۵ در مقایسه با دانش آموزان بالای ۱۸ سال با میانگین ۲۲/۴۰ وانحراف استاندارد ۱۹/۱۶ می باشد. به همین ترتیب میانگین اعتیاد به اینترنت در پایه سوم که غالباً سن کمتری دارند بالاتر و برابر ۲۸/۴۱ با انحراف معیار ۱۹/۱۵ می باشد ودانش آموزان پیش دانشگاهی میانگین اعتیاد به اینترنت پایین تری ( ۱۱/۴۰ با انحراف استاندارد ۸۲/۱۶ ) دارند. ( جدول ۴-۶)
۳- در بررسی جداول توصیف آماری متغیر هوش هیجانی به تفکیک متغییرهای جمعیت شناختی ، جنسیت ،سن وپایه تحصیلی نتایج به شرح زیر میباشد :
میانگین نمره هوش هیجانی دانش آموزان دختر (۶۴/۱۰۱ با انحراف استاندارد ۵۶/۱۲) در مقایسه با دانش آموزان پسر (۸۲/۹۷ با انحراف استاندارد ۵۶/۱۳) بالاتر است به بیان روشن تر هوش هیجانی دختران بیشتر از پسران در جامعه پژوهش می باشد (جدول۴-۷).
اما در توصیف آماری متغیر هوش هیجانی به تفکیک سن ، نتایج برخلاف میانگین اعتیاد به اینترنت بود یعنی میانگین هوش هیجانی در دانش آموزان بالای ۱۸ سال (۲۲/۱۰۱ با انحراف استاندارد ۱۴/۱۳) بالاتراز دانش آموزان ۱۸ ساله (۰۲/۹۹ با انحراف استاندارد ۱۵/۱۳) است .که نشان می دهد هوش هیجانی قابل ارتقاء است وبا افزایش سن بیشتر می شود (جدول۴-۸).
همچنین در توصیف آماری متغیر هوش هیجانی به تفکیک پایه تحصیلی مشاهده می شود: میانگین هوش هیجانی در دانش آموزان پیش دانشگاهی (۸۶/۱۰۰ با انحراف معیار ۹۴/۱۲) بالاتر از دانش آموزان پایه سوم (۰۷/۹۹ با انحراف معیار ۳۱/۱۳) است .که این نتیجه متناسب با بالاتر بودن سن دانش آموزان پیش دانشگاهی در مقایسه با پایه سوم نیز هست.(جدول۴-۹)
۴- نتایج حاصل از آزمون کلموگروف اسمیرنف ، جدول (۴-۱۰)، بیانگر توزیع نرمال داده های در دسترس می باشد .به بیان روشن تر نرمال بودن داده ها نشان میدهدکه برای بررسی داده ها باید از آزمون های پارامتریک استفاده کرد .لذا برای بررسی همبستگی بین متغییر ها از آزمون همبستگی پیرسون استفاده می کنیم .
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
۵- نتایج حاصل از تحلیل آماری متغییر های اعتیاد به اینترنت وهوش هیجانی (جدول۴-۱۱) ، برای پاسخ به این سوال پژوهش که : وضعیت اعتیاد اینترنتی در میان دانش آموزان چگونه است؟ نشان می دهد:
الف) نتایج حاصل از اجرای آزمون t تک نمونه ای با توجه به t محاسبه شده (۹۰/۱۰- = t ) سطح معنی داری(sig:0.000) در سطح اطمینان ۹۹% نشان می دهد در دانش آموزان نمونه مورد پژوهش اعتیاد به اینترنت وجود ندارد . که مقایسه میانگین نظری(۵۰) و میانگین محاسبه شده(۸۰/۴۰) نیز نشان می دهد،اختلاف معنا داری بین این دو میانگین وجود دارد. (جدول۴-۱۱)
ب) برای پاسخ به این سوال پژوهش که : وضعیت هوش هیجانی درمیان دانش آموزان چگونه است؟ نتایج حاصل از اجرای آزمون t تک نمونه ای با توجه به t محاسبه شده (۶۲/۲۴ = t ) سطح معنی داری(sig:0.000) در سطح اطمینان ۹۹% نشان می دهد: در دانش آموزان نمونه مورد پژوهش وضعیت هوش هیجانی بالاتر از حد متوسط قرار دارد.که مقایسه میانگین نظری(۵/۸۲) و میانگین محاسبه شده(۸۱/۹۹) نیز نشان می دهد،اختلاف معناداری بین این دو میانگین وجود دارد. (جدول۴-۱۱)
۶- نتایج حاصل از تحلیل آماری مولفه های هوش هیجانی (جدول۴-۱۲) به منظور بررسی وضعیت هریک از مولفه های اصلی هوش هیجانی ، نشان می دهد:
الف) در ارتباط با مولفه خود انگیزی:
نتایج حاصل از اجرای آزمون t تک نمونه ای با توجه به t محاسبه شده (۲۵/۹ = t ) سطح معنی داری(sig:0.000) در سطح اطمینان ۹۹% نشان می دهد در دانش آموزان نمونه مورد پژوهش وضعیت مولفه خودانگیزی از مولفه های اصلی هوش هیجانی بالاتر از حد متوسط قرار دارد.که مقایسه میانگین نظری(۵/۱۷) و میانگین محاسبه شده (۳۹/۱۹) نیز نشان می دهد،اختلاف معناداری بین این دو میانگین وجود دارد.
ب) در ارتباط با مولفه خود آگاهی:
نتایج حاصل از اجرای آزمون t تک نمونه ای با توجه به t محاسبه شده (۸۸/۲۰ = t ) سطح معنی داری(sig:0.000) در سطح اطمینان ۹۹% نشان می دهد در دانش آموزان نمونه مورد پژوهش وضعیت مولفه خودآگاهی از مولفه های اصلی هوش هیجانی بالاتر از حد متوسط قرار دارد.که مقایسه میانگین نظری(۲۰) و میانگین محاسبه شده (۷۶/۲۳) نیز نشان می دهد،اختلاف معناداری بین این دو میانگین وجود دارد.
ج) در ارتباط با مولفه خودکنترلی:
نتایج حاصل از اجرای آزمون t تک نمونه ای با توجه به t محاسبه شده (۹۴/۱۶ = t ) سطح معنی داری(sig:0.000) در سطح اطمینان ۹۹% نشان می دهد در دانش آموزان نمونه مورد پژوهش وضعیت مولفه خودکنترلی از مولفه های اصلی هوش هیجانی بالاتر از حد متوسط قرار دارد.که مقایسه میانگین نظری(۵/۱۷) و میانگین محاسبه شده(۶۴/۲۱) نیز نشان می دهد،اختلاف معناداری بین این دو میانگین وجود دارد.
د) در ارتباط با مولفه هوشیاری اجتماعی (همدلی) :
نتایج حاصل از اجرای آزمون t تک نمونه ای با توجه به t محاسبه شده (۶۵/۲۲ = t ) سطح معنی داری(sig:0.000) در سطح اطمینان ۹۹% نشان می دهد در دانش آموزان نمونه مورد پژوهش وضعیت مولفه هوشیاری اجتماعی (همدلی) از مولفه های اصلی هوش هیجانی بالاتر از حد متوسط قرار دارد.که مقایسه میانگین نظری(۱۵) و میانگین محاسبه شده (۰۳/۱۹) نیز نشان می دهد،اختلاف معناداری بین این دو میانگین وجود دارد.
ه) در ارتباط با مولفه مهارت اجتماعی:
نتایج حاصل از اجرای آزمون t تک نمونه ای با توجه به t محاسبه شده (۵۷/۱۷ = t ) سطح معنی داری(sig:0.000) در سطح اطمینان ۹۹% نشان می دهد در دانش آموزان نمونه مورد پژوهش وضعیت مولفه مهارت اجتماعی از مولفه های اصلی هوش هیجانی بالاتر از حد متوسط قرار دارد.که مقایسه میانگین نظری(۵/۱۲) و میانگین محاسبه شده (۰۲/۱۶) نیز نشان می دهد،اختلاف معناداری بین این دو میانگین وجود دارد.
نتایج حاصل از بررسی نمودار پراکنش نمرات پرسشنامه هوش هیجانی واعتیاد به اینترنت بیانگر وجود رابطه خطی ومنفی میان متغییر های پژوهش میباشد . به بیان روشن تر بین هوش هیجانی واعتیاد به اینترنت رابطه معنی دار ومنفی وجود دارد .به عبارت دیگر با افزایش سطح هوش هیجانی میزان اعتیاد به اینترنت در فرد کاهش می یابد. (نمودار۴-۱)
۹- به منظور پاسخ به سوال اصلی پژوهش : آیا بین هوش هیجانی و اعتیاد به اینترنت رابطه وجود دارد؟ نتایج حاصل از اجرای آزمون همبستگی پیرسون(۳۸۷/۰-) با توجه به سطح معنی داری (sig:0.000) در سطح اطمینان ۹۹% و بصورت دو دامنه نشان می دهد بین متغیرهای هوش هیجانی و اعتیاد به اینترنت رابطه معکوس و معناداری وجود دارد. و به بیان روشنتر هر چه بر سطح هوش هیجانی دانش آموزان افزوده شود از میزان اعتیاد به اینترنت در دانش آموزان کاسته می شود. معناداری این ارتباط با نتایج مطالعه لائوها و همکاران (۲۰۱۰) همخوان است. (جدول۴-۱۳)
همچنین در پاسخ به این سوال که : آیا بین مولفه های اصلی هوش هیجانی ( خودانگیزی ، خودآگاهی ، خودکنترلی ، هوشیاری اجتماعی و مهارت اجتماعی ) و اعتیاد به اینترنت رابطه وجود دارد ؟ نتایج حاصل از اجرای آزمون همبستگی پیرسون با توجه به سطح معنی داری (sig:0.000) در سطح اطمینان ۹۹% و بصورت دو دامنه نشان می دهد بین مولفه های هوش هیجانی و اعتیاد به اینترنت رابطه معکوس و معناداری وجود دارد. و به بیان روشنتر هر چه بر سطح هریک از مولفه های هوش هیجانی دانش آموزان افزوده شود از میزان اعتیاد به اینترنت در دانش آموزان کاسته می شود.(جدول ۴-۱۴)
۱۰- برای بررسی این فرضیه که میزان پیش بینی اعتیاد به اینترنت از روی متغیر هوش هیجانی کلی چقدر است ازتحلیل واریانس استفاده شد . نتایج نشان داد که مقدار ضریب همبستگی بین اعتیاد به اینترنت و هوش هیجانی۳۸۷/۰است. و واریانس مشترک آنها برابر با ۴۵/۰ است ، این به این معناست که ۴۵ درصد اعتیاد به اینترنت براساس هوش هیجانی است و هوش هیجانی توان پیش بینی اعتیاد به اینترنت را دارد (جدول۴-۱۵) .
۱۱- در پاسخ به این سوال پژوهش که : با چه مدلی می توان میزان اعتیاد به اینترنت را از طریق هوش
هیجانی پیش بینی کرد ؟
براساس نتایج به دست آمده از جدول (۴-۱۶) می توان اعتیاد به اینترنت را بر پایه هوش هیجانی درسطح معنی داری ۰۰۱/۰ پیش بینی کرد . فرمول پیش بینی اعتیاد به اینترنت بر پایه هوش هیجانی بدین قرار است:
فرمول ۵-۱ :
( هوش هیجانی * ۳۸۷/۰- ) + ۳۶۴/۸۷ = اعتیاد به اینترنت
۱۲- نتایج حاصل از آزمون رتبه ای فریدمن به لحاظ بررسی میزان تاثیرگذاری مولفه های هوش هیجانی بر اعتیاد به اینترنت نشان می دهد : سطح معنی داری کوچکتر از ۰۱/۰ حاصل شده است که بر این اساس با اطمینان ۹۹ درصد می توان گفت تفاوت بین میانگین های رتبه ای معنی دار است بالاترین میانگین ۳۵/۴ به مولفه خودآگاهی و پایین ترین میانگین۶۰/۱ به مهارت های اجتماعی اختصاص دارد وفرض صفر رد و فرض پژوهش تایید می شود.(جدول ۴-۱۷)
۵-۳- بحث و نتیجه گیری :
همه ما ترکیبی از هوش و هیجان هستیم. هوش عمومی و هوش هیجانی از یکدیگر متفاوتند. هوش هیجانی سالیان درازی است که توسط دانشمندان علوم رفتاری مورد تحقیق قرار گرفته است. نظریهپردازان هوش هیجانی معتقدند: IQ به ما میگوید که چه کاری میتوانیم انجام دهیم، در حالی که هوش هیجانی به ما میگوید: چه کاری باید انجام دهیم ، IQ شامل توانایی ما برای یادگیری، تفکر منطقی و انتزاعی میشود، در حالی که هوش هیجانی به ما میگوید که چگونه از IQ در جهت موفقیت در زندگی استفاده کنیم.
هوش هیجانی شامل توانایی ما در جهت خودآگاهی هیجانی و اجتماعی ما میشود و مهارتهای لازم در این حوزهها را اندازه می‌گیرد. همچنین شامل مهارتهای ما در شناخت احساسات خود و دیگران و مهارتهای کافی در ایجاد روابط سالم با دیگران و حسّ مسئولیتپذیری در مقابل وظایف است.
افرادی که دارای هوش هیجانی بالا هستند هنر مراوده با مردم و مهارت کنترل و اداره احساسات دیگران را دارا هستند. این مهارتها محبوبیت، قوّه رهبری و نفوذ شخصی را تقویت میکند و فرد را در هرگونه فعالیت اجتماعی و ارتباط صمیمانه با دیگران موفق می‌سازد. چنین افرادی با شناخت و بصیرت درونی، که نسبت به تمایلات عاطفی خود و دیگران دارند، بهترین عملکرد را در موقعیتهای گوناگون زندگی بروز می‌دهند.
هوش هیجانی آگاهی از احساس و استفاده از آن برای اتخاذ تصمیمهای مناسب در زندگی و توانایی تحمّل ضربههای روحی و مهار آشفتگیهای روانی است و اعتماد به نفس و کنترل درونی افراد را افزایش میدهد. بنابراین، آنها را در مقابل مشکلات خانوادگی و اجتماعی، جرم و جنایت، اختلالات روانی و وقایع ناگهانی ایمن می‌سازد و در نتیجه، خانوادهای سالم و مستحکم و در پی آن، جامعهای سرشار از آرامش و امنیت به ارمغان میآورد.
از طرفی جوانان ونوجوانان در جوامع صنعتی امروزی ،ضمن استفاده از مزایای تکنولوژی و فناوری های نوین همچون اینترنت ، ناچارند با مشکلات ومعضلات ناشی از آنها نیز رو در رو شوند.
اعتیاد اینترنتی یکی از مصادیق این مشکلات است. لذا این پژوهش که در قالب پایان نامه کارشناسی ارشد انجام شد برآن بود که به این مشکل بپردازد.تا در آینده با شناخت دقیق مسئله ،به طراحی برنامه های راهبردی برای کاهش اعتیاد به اینترنت وسوء مصرف استفاده از تکنولوژی اقدام کرد .
این پژوهش با هدف بررسی رابطه هوش هیجانی واعتیادبه اینترنت انجام شد . نتایج نشان داد که هوش هیجانی دختران بیشتر از پسران در جامعه پژوهش می باشد ، این یافته پژوهش با نتایج تحقیقات : شیخ الاسلامی(۱۳۸۹) ؛ احمدی ازقندی وهمکاران (۲۰۰۷) ؛ یوسفی (۲۰۰۳) ؛ و بشارت وهمکاران ( ۲۰۰۶) که نتیجه مشابهی از بالاتر بودن میانگین هوش هیجانی دختران در مقایسه با پسران بدست آورده اند ، همسو است . اگرچه تحقیقات دیگری همچون ساروی وهمکاران (۲۰۰۸) میانگین هوش هیجانی پسران را بالاتر از دختران گزارش کرده اند. تفاوت در نتایج پژوهش میتواند ناشی از استفاده از ابزارهای مختلف در سنجش هوش هیجانی باشد (صفری،۲۰۰۷).
همچنین تفاوت ها را می توان به عوامل فرهنگی نیز نسبت داد. در جوامعی که به نقش های جنسیتی اهمَیت داده می شود، زنان بیشتر در جهت رشد ویژگی های عاطفی خود وتوجه به هیجانات دیگران تشویق می شوند ( سیگلمن ، ۲۰۰۹) .
برادی (به نقل از گلمن) در توجیه بالاتر بودن هوش هیجانی دختران در مقایسه با پسران اظهار میدارد : چون دختران در مقایسه با پسران زودتر برمهارت های زبانی مسلط می شوند ،سریع تر می توانند به ادراک عواطف برسند ( گلمن ،۱۹۹۵).
همچنین در بررسی میزان اعتیاد اینترنتی نتایج نشان داد ،در دانش آموزان نمونه مورد پژوهش اعتیاد به اینترنت وجود ندارد .این نتیجه پژوهش را می توان ناشی از وضعیت اقتصادی نسبتاً ضعیف خانواده ها در تامین کامپیوتر وتهیه اینترنت دائمی وپرسرعت ، وضعیت فرهنگی خانواده ها ، متفاوت بودن نیاز ها وعلائق دانش آموزان منطقه ، عدم دسترسی آسان به اینترنت ومحدودیت در استفاده از اینترنت وهزینه بالای آن درکافی نت ها و…. در جامعه پژوهش دانست .
همچنین نتایج نشان داد بین مولفه های هوش هیجانی و اعتیاد به اینترنت رابطه معکوس و معناداری وجود دارد. و به بیان روشنتر هر چه بر سطح هریک از مولفه های هوش هیجانی دانش آموزان افزوده شود از میزان اعتیاد به اینترنت در دانش آموزان کاسته می شود.
در پژوهش جناآبادی (۱۳۸۹) نتایج نشان داد که بین مؤلفه های هوش هیجانی و استعداد اعتیاد به مواد مخدر درمیان دانش آموزان ارتباط معناداری وجود دارد. با توجه به اینکه اختلال اعتیاد به اینترنت نوعی اختلال کنترل تکانه محسوب می شود و با اعتیاد به مواد مخدر از جهاتی همپوشانی دارد، می توان نتایج این پژوهش را تأییدی درراستای این پژوهش در نظر گرفت. این یافته ها گویای آن است که با تقویت عوامل هوش هیجانی می توان توانایی خود کنترلی را در جوانان تقویت کرد. در همین زمینه پژوهش حاضر با پژوهش های ترینیداد و همکاران ( ۲۰۰۲و ۲۰۰۴) که نشان دادند، هوش هیجانی پایین با مصرف الکل، تنباکو و سیگار رابطه دارد، هم راستا است. مطالعات رایلی و شوت (۲۰۰۳)، گلمن (۱۳۸۳) ، براکت و همکاران (۲۰۰۴)؛ آریاصدر و همکاران (۱۳۸۹) که به ارتباط منفی بین سوء مصرف مواد و هوش هیجانی منجر شد، تأییدی بر یافته های این تحقیق است. آقا دلاورپور (۱۳۸۷) نیز درمطالعه خود بیان می دارد یاری گرفتن از نیروهای درونی وتوانمندسازی هوش هیجانی افراد معتاد تحت درمان می تواند اثربخشی درمان را تسریع بخشد.
این پژوهش همسو با یافته های پژوهشی اسمعیلی (۱۳۸۳) است که نشان داد اولا آموزش مؤلفه های هوش هیجانی باعث ارتقاء آن می شود و ثانیا با افزایش هوش هیجانی علائم سلامت روانی نیز به طور معناداری بهبود پیدا کرده است.
در تحقیقی که گلمن(۱۹۹۵) روی ۴۰۰ نفر مبتلا به اعتیاداینترنتی به این نتیجه رسید که ناتوانی در کنترل تکانه ی برجسته ترین الگوی عاطفی در این افراد میباشد.
پل نیمون، در برنامه ارتقاء توانایی های اجتماعی مؤلفه های کنترل تکانه ، حل مسئله،تصمیم گیری و مهارت های ارتباطی را آموزش داد، نتایج حاکی از پیشرفت چشمگیر شاگردان گروه آزمایش بود این عوامل در زمینه ی پیشگیری از مصرف مواد مخدر مؤثر بود . هر چه میزان کنترل تکانه در آنها افزایش یافته بود ، محبوبیت فردی آنها نیز بیشتر می شد (کاپلان وهمکاران، ۱۹۹۲) که نتایج آن بایافته های این پژوهش همسو است .
