عوامل فناوری: منظور از عوامل فناوری در این پژوهش عبارت است از هر نوع ابزار فناوری که قابلیت استفاده در سیستم بانکی در جهت کسب اهداف مورد نظر را داشته باشد. از جمله شبکه اینترنت و تلفن که بستر لازم برای بانک­داری اینترنتی و موبایل بانکینگ را فراهم می­آورند و همچنین سخت­افزارهایی که در این بستر قابل استفاده می­باشند از جمله دستگاه­های خودپرداز و pos. همچنین سیستم­های نرم­افزاری مرتبط که امکان ارائه خدمات مناسب و موثر در سیستم بانک­داری را فراهم می­آورند.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

رضایت مشتریان: منظور از رضایت مشتری عواملی است که می ­تواند در سیستم بانکداری موجبات رضایت او را فراهم آورد و باعث جذب منابع مالی او توسط بانک به بهترین صورت و کم هزینه ترین روش و در بلندمدت باشد. از جمله توجه کارکنان به مشتری­مداری و سیستم بررسی شکایات و دریافت پیشنهادات مشتریان بانک.
عوامل نیروی انسانی: منظور از عوامل فوق در این پژوهش مهارت­ هایی است که نیروی انسانی سیستم بانکی به میزان کافی و به نحوی مناسب و موثر واجد آن باشد تا امکان دسترسی به اهداف مورد نظر و جذب منابع ارزان قیمت میسر گردد. از جمله مهارت­ های انسانی، ادراکی و فنی کارکنان که در کنار سایر شایستگی­های آنان مورد توجه می­باشد.
عوامل مدیریتی: منظور از عوامل مدیریتی هرگونه فعالیت مدیریتی می­باشد که در جهت دستیابی بهتر به اهداف سازمان و جذب بهتر منابع صورت می­گیرد. از جمله فعالیت­های مدیریتی در حوزه منابع انسانی، تبلیغات، مکان­سنجی شعب و مواردی از این دست که در نهایت موجبات جذب منابع مورد نظر را فراهم می ­آورد.
منابع ارزان قیمت: منظور از منابع فوق در این پژوهش هرگونه منابع مورد نیاز بانکی از جمله منابع مالی و سرمایه می­باشد که با اعمال موثرترین و مناسب­ترین روش­های مدیریتی و کسب وکار و استفاده از عوامل انسانی مطلوب و بکارگیری فناوری به سهل­ترین روش و با کمترین هزینه قابل دستیابی و استفاده است.
سپرده­های قرض­الحسنه: در پژوهش حاضر منظور از سپرده­های قرض­الحسنه، قرض­الحسنه پس­انداز و جاری است که نسبت به سایر منابع اقتصادی­تر بوده و در نتیجه مورد توجه گروه ­های مختلف بانکی است.
عوامل حیاتی موفقیت( CSF ): در صنعت بانک­داری، شناسایی و مشخص نمودن بازنده­ها و برنده­ها در محیط پیرامون، کار ساده و آسانی نیست. از این رو، برای شناخت این مورد در این پایان نامه سعی شده است تا فاکتورهای حیاتی موفقیت در صنعت بانک­داری در زمینه جذب منابع ارزان­قیمت تعیین شود. کاربرد عوامل حیاتی موفقیت رویکردی است که فاکتورهای مناسب واقعی را در صنعت بانک­داری مشخص می­نماید و می ­تواند اطلاعات مورد نیاز مدیران عالی سازمان را به طور بارز نشان دهد، فاکتورهایی مانند: مدیریتی، نیروی انسانی، رضایت مشتریان، فناوری.
فصل دوم
ادبیات و پیشینه­­ی پژوهش
۲-۱ مقدمه:
نظام بانکی دولتی ایران به عنوان مراکز مالی که اکثریت مردم با آن­ها سر و کار دارند، امروزه با چالش­های بی­شماری مواجه هستند. حضور بانک­های خصوصی، ظهور بحران­های مالی در سرتاسر جهان، زمزمه فعالیت بانک­های خارجی و همچنین پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی، نیاز به تغییر نگرش در نحوه ارائه جذب منابع را به یک الزام تبدیل نموده است. الزامی که خود نیازمند راهبرد­های متنوعی است تا بتوان به وسیله آن­ها بر چالش­های مذکور فائق آمد.
موارد بالا منشاء پیدایش راهبردهایی است که بانک­های بزرگ و کوچک اما پیشرو در سرتاسر جهان را به تکاپو انداخته تا در جذب منابع گام بردارند(رسول اف، ۱۳۸۴).
بنابراین در این فصل ابتدا به توضیح مختصری از بانک و مراحل شکل گیری آن، سیرتحول بانکداری در ایران، منابع سیستم بانکی، انواع تقسیم ­بندی سپرده­های بانکی، تجهیز منابع مالی در نظام بانکی پرداخته می­ شود.
۲-۲ مبانی نظری پژوهش:
۲-۲-۱ بانک و مراحل شکل گیری آن:
بانک­داری در جهان تقریبا از زمانی که بشر غارنشینی را رها کرد و به زندگی اجتماعی روی آورد و داد وستد و مبادله کالا را شروع نمود، آغاز گردید. زندگی اجتماعی نیازمند مراودات و مناسبات اقتصادی داد و ستد می­باشد، بر این اساس از زمانی که بشر به تولید کالای مازاد بر نیاز خود پرداخت، باب تجارت شروع شد. ابتدا به ابزار پرداخت و سنجش ارزش، با عنوان پول نیاز یافت و با پیشرفت تجارت، به خدماتی همچون وصول مطالبات از خریداران دور و نزدیک، سپردن وجوه به جایی امن و مطمئن و رفع خطرات ناشی از نقل و انتقال فلزات قیمتی و سپس مسکوکات فلزی نیاز پیدا کرد. بدین ترتیب به استفاده از ابزارهای دیگری به جز پول توجه نمود. رویدادها و نیازهای مزبور، از نخستین عوامل پیدایش مؤسساتی به عنوان بانک و بانکداری در جهان به شمار می­اید. گفتنی است که بانک­ها که در آغاز کار به صورت مؤسسات نگهدارنده و انتقال دهنده وجوه عمل می­کردند، ولی مسئولان این مؤسسات بتدریج دریافتند که می­توانند بخشی از وجوه راکدی را که نزدشان سپرده شده بود، از طریق وام در اختیار دیگران قرار دهند. با انجام امور، عملیات دیگری نظیر نگهداری و حفاظت اشیای قیمتی و مسکوکات فلزی، انتقال این اموال به وسیله اسناد، ایجاد یک مقیاس ارزش علاوه بر ایجاد اعتبار و قرض دادن، ابتدا میان افراد و سپس توسط بانک توسعه و اشاعه پیدا نمود( ماجدی، ۱۳۷۰).
کلمه بانک نیز اصطلاحی است بسیار قدیمی که منشأ اصلی آن واژه آلمانیbank به مفهوم نوعی شرکت(Goint stock) است که ایتالیایی­ها از زبان آلمانی آن را به نیمکت صرافان(Banco) نسبت داده­اند، ولی به تدریج سازمان و محل فعالیت­های بانکی امروزی به این نام مرسوم گردید.
بنابراین مهمترین فعالیت نظام بانکی را می­توان جلب و جذب سرمایه و پس­اندازهای اشخاص(حقیقی و حقوقی) و سپس بکارگیری و توزیع آن در قالب انواع تسهیلات اعطایی در بخش­های گوناکون فعالیت­های اقتصادی در سطح خرد و کلان عنوان نمود و اگر این اقدام بر اساس یک برنامه­ ریزی درست و در چارچوب اهداف کلان اقتصادی هر کشور باشد، می ­تواند سبب توسعه و گسترش فعالیت­های اقتصادی گوناگون در کل ارتقاء و توسعه اقتصادی را به همراه داشته باشد.
ساختار فعالیت یک بانک را می­توان به شرح ذیل ترسیم کرد (جمشیدی، ۱۳۹۰).

شکل شماره (۲-۱): ساختار فعالیت یک بانک
۲-۲-۲ سیرتحول بانکداری درایران:
نخستین پیشنهاد تاسیس بانک ملی درسال ۱۲۵۸شمسی توسط حاج محمدحسن امین دارالضرب بود که به ناصرالدین شاه قاجار تسلیم و خود قبول نمود که سرمایه اصلی بانک را تامین کند که مورد تایید قرار نگرفت (بهمند و بهمنی، ۱۳۸۳).
۲-۲-۲-۱ فعالیت سرمایه گذاران خارجی
اولین پیشنهاد بیگانگان برای تاسیس بانک درایران درسال ۱۸۶۴برابر با سال ۱۲۴۳شمسی ازطرق ساوالان به نمایندگی عده­ای از سرمایه­داران و صرافان بزرگ فرانسوی برای تاسیس بانک با سرمایه دو میلیون لیره انگلیسی به دولت ایران(ناصرالدین شاه) ارائه شد.
بانک جدید شرقی: این بانک تحت عنوان یک شرکت بازرگانی که درآن زمان نیاز به کسب امتیاز خاصی از دولت ایران نداشت شروع به کار بانکی نمود. مرکزش در لندن و حوزه عملیاتش مناطق جنوبی آسیا بود. این بانک برای اولین بار در کشور ایران اقدام به انتشار نوعی پول کاغذی به صورت حواله عهده بانک جدید شرقی برای مبالغی بیش از پنج قران در وجه حامل نمود.
بانک شاهنشاهی ایران: صرافان ایرانی در مقام مقابله و رقابت با عملیات بانک جدید شرقی پرداختند ولی قبل ازانکه نتیجه قطعی و نهایی این رقابت حرفه­ای حاصل شود حریفی زورمند جای بانک جدید شرق راگرفت. این حریف بانک شاهنشاهی ایران بود که مبتکر و پایه­گذارآن پاول جولیوس رویتر بود که در مقابل پرداخت ۴۰,۰۰۰ لیره امتیاز بزرگی برای مدت هفتاد سال جهت کشیدن راه­آهن و حق انحصاری بهره ­برداری ازکلیه معادن ، جز طلا ونقره و سنگهای قیمتی وتاسیس بانک و غیره از دولت ایران گرفت.
انجمن استقراضی ایران: این موسسه توسط پولیاکوف روس تاسیس شد. در مذاکراتی که در تهران بین دولت ایران و پولیاکوف به­عمل آمد قرار می­شودکه برای تشکیل یک شرکت استقراضی، مشروط برآنکه از اعمال عملیاتی که در انحصار بانک شاهنشاهی ایران می­باشد خودداری نماید اقدام کند و حتی برای احتیاط ابتدا ازگذاردن کلمه بانک بر روی این موسسه خودداری شد و آن­را به نام انجمن استقراضی ایران می­خواندند.
بانک عثمانی: اصولاً یک بانک انگلیسی بود که از محل سرمایه مشترک فرانسه و انگلیس از اواسط قرن نوزدهم درسال ۱۸۵۶ در کشور ترکیه تاسیس شد و در سال ۱۳۰۱ تصمیم گرفت در تهران و همدان و کرمانشاه به مرور شعبه بازنماید و در اواخرسال ۱۳۳۴ به فعالیت خود در ایران خاتمه داد.
بانک روس و ایران: در سال ۱۳۰۵ از طرف اتحاد جماهیر شوروی و به منظور تسهیل مبادلات بازرگانی بین دو کشور درایران تاسیس گردید و سهام آن متعلق به دولت شوروی بود(بهمنی و بهمند،۱۳۸۶).
۲-۲-۳ منابع مالی بانکها
عملیات بانکی به دو صورت امور ریالی و ارزی انجام می­پذیرد و عملیات ریالی خود به بخشهای منابع و مصارف و خدمات تقسیم می گردد. ترازنامه تلفیقی سیستم بانکی در واقع بیانگر منابع و مصارف بانک است. ستون دارایی­ ها نشانگر مصارف بانک­ها بوده و بیان کننده این است که بانکها وجوه خویش را به چه مصارفی می­رسانند. درستون دیگر ترازنامه بدهی بانک­ها بوده و بیانگر این است که توسط بانک، دولت و یا اشخاص حقیقی و حقوقی تحت عناوین گوناگون و به منظورهای مختلف نزد بانکها نگهداری می­نمایند. در ترازنامه سیستم بانکی منابع مالی بانکها (بدهی­ها) از مجموع سپرده­ها و وجوه بخش خصوصی، حساب سرمایه، وام­ها و اعتبارات دریافتی ازخارج و سپرده­های ارزی، ودیعه ثبت سفارش کالای بخش خصوصی، پیش­پرداخت اعتبارات اسنادی بخش دولتی و سایر تشکیل شده است(جمشیدی، ۱۳۹۰).
سپرده­ها و وجوه بخش دولتی عبارت ازکلیه وجوهی است که توسط دولت یا شرکتهای وابسته به دولت نزد بانک­ها به صورت سپرده تودیع می­ شود. سپرده­ها و وجوه بخش دولتی از دو جزء دولت و شرکت­ها و موسسات دولتی تشکیل شده است در اقتصاد ایران سپرده­ها وجوه دولتی تحت تاثیر مخارج جاری و عمرانی دولت قرار دارند. هر چه حجم مخارج جاری دولت افزایش یابد در نتیجه سپرده­ها و وجوه دولتی به عبارت بهتر خالص بدهی بخش دولتی به سیستم بانکی افزایش می­یابد. در نتیجه با افزایش سپرده­ها و وجوه دولتی منابع مالی بانک­ها افزایش می­یابد و برعکس. مخارج عمرانی برعکس مخارج جاری به جای ماهیت آن (سرمایه ­گذاری) اثر کاهنده بر منابع مالی بانکها دارد به عبارتی با افزایش مخارج عمرانی منابع مالی بانکها کاهش می یابد(سمیرمی، ۱۳۸۸).
۲-۲-۴ تجهیز منابع مالی
۲-۲-۴-۱ روش­های تجهیز منابع
۲-۲-۴-۱-۱ تجهیز منابع در بانک­داری سنتی
سپرده­های جاری( حساب جاری)
سپرده­های پس­انداز( حساب­های پس­انداز)
سپرده­های ثابت(مدت­دار)
در این سیستم بین بانک و سپرده­گذار یک رابطه مستقیم وجود دارد که این ارتباط مستقیم مبتنی بر رابطه بستانکار و بدهکار ویا دائن و مدیون است. با این تفاوت که سپرده­های جاری در حساب جاری نگهداری و برای مشتری یک عندالمطالبه محسوب می­گردد و بازپرداخت آن در هر زمانی بنا به تقاضای مشتری از جانب بانک الزامی است.
در مورد سپرده­های پس­انداز و ثابت نیز ضمن آن که رابطه دائن و مدیون وجود دارد، در اخذ سپرده و یا طبق عرف و معمول، رقم از قبل تعیین شده­ای تحت عنوان بهره(ربا) به آن تعلق می­گیرد که از دیدگاه فقه اسلامی چون این رقم اخیر بر روی قرض پرداخت شده است، ربای قرضی محسوب و از نظر شرعی حرام است(رمضانی، ۱۳۸۵).
۲-۲-۴-۱-۲ تجهیز منابع در بانک­داری اسلامی
قانون عملیات بانکی بدون ربا توسط مجلس شورای اسلامی در شهریور سال ۱۳۶۲ تصویب و از ابتدای سال ۱۳۶۳ به مورد اجرا گذاشته شد. طبق ماده سوم از فصل دوم قانون عملیات بانکی بدون ربا تحت عنوان “تجهیز منابع پولی” مقرر شده است که، بانک­ها می­توانند تحت هر یک از عناوین ذیل به قبول سپرده مبادرت نمایند:
حساب سپرده­های قرض­الحسنه(شامل: حساب قرض­الحسنه پس­انداز و حساب قرض­الحسنه جاری)
حساب سپرده­های مدت­دار(شامل: حساب سپرده­های کوتاه مدت و حساب سپرده­های بلندمدت)
الف. ۱)حساب سپرده­های قرض­الحسنه( پس­انداز)
با توجه به دستورالعمل­های صادره از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، سپرده جاری در حقیقت مانند نظام گذشته بوده و بانک­ها در قبال این سپرده­ها، خدمات بانکی مربوطه را در اختیار صاحب حساب می­گذارند. در ماده چهارده از فصل دوم” قانون عملیات بانکی بدون ربا” مقرر شده است که بانک­ها مکلف به بازپرداخت اصل سپرده­های حساب جاری و حساب پس­انداز قرض­الحسنه می­باشند.