مدل جایزه ملی کیفیت مالکوم بالدریج امریکا (MBNQA) و محورهای آن
۲-۳-۳- مدل جایزه کیفیت اروپا (EFQM)[22]
به دنبال مدل مالکوم بالدریج MBNQA) ( در سال ۱۹۸۸ مدل تعالی سازمانی EFQM در پاسخ به نیاز بهبود رقابت پذیری سازمانهای اروپایی توسط بنیاد کیفیت اروپا ابداع شد و در این سالها بازنگریهایی در آن صورت گرفته است
این مدل با همکاری ۱۴ شرکت معتبر اروپایی ( بوش، رنو، فیات، بی تی، بول، الکترولوکس، ک ال ام، نستله، اولیوتی، فیلیپس، سولزر، فولکس واگن، رازالت، سیبا ) وبا استفاده از تجربه آنها وهمچنان مدلهای تعالی پیشین توسعه یافت(کونتی وتی تو، ۲۰۰۷) براساس تعریف بنیاد کیفیت اروپا، تعالی “ایجاد و استقرار تجارب مدیریتی موفق ورسیدن به نتایج مثبت پایدار ” تعریف میشود.
این مدل بر پایه مفاهیم هشتگانه تعالی شامل نتیجه گرایی، مشتر گرایی، رهبری وثبات در مقاصد، مدیریت مبتنی بر فرایندها وواقعیتها، توسعه ومشارکت کارکنان، یادگیری ونوآوری وبهبود مستمر، توسعه شراکتها ومسئولیت اجتماعی سازمان بنا شده است. ساختار این مدل مشتمل بر نه معیار در دو دسته کلی توانمند سازها ونتایج می با شد معیارها ضوابطی هستند که سازمان متعالی باید در آنها دارای رویکرد تعریف شده باشد و در واقع باز نمایی مفاهیم بنیادین تعالی هستند
معیارها و وزنهای آن عبارت انداز: رهبری(۱۰۰)، خط مشی و راهبرد (۸۰)، کارکنان (۹۰)،مشارکتها و منابع (۹۰)، فرایندها (۱۴۰) (۵معیار توانمندساز)،نتایج مشتری (۲۰۰)، نتایج کارکنان (۹۰)، نتایج جامعه (۶۰) و نتایج کلیدی عملکرد (۱۵۰) (۴معیار نتایج). چنانچه دیده میشود معیارها سرجمع داری ۱۰۰۰ امتیاز هستند که به تساوی بین توامندسازها و نتایج تقسیم شده اند و وزن هریک از معیارها متفاوت از دیگری است (نجمی، منوچهر و حسینی، سیروس، ۱۳۸۲). گفتنی است این مدل از دیدگاه منبع محور (RBV) بهره گرفته است (روئیز و همکاران، ۲۰۰۵ )
مدل EFQM در سال ۱۹۹۱ به عنوان مدل تعالی کسب و کار معرفی گردید که در آن چارچوبی برای قضاوت و خود ارزیابی سازمانی و نهایتا دریافت پاداش کیفیت اروپایی ارائه شد، این اقدام در سال ۱۹۹۲ عملی گردید. این مدل نشان دهنده مزیتهای پایداری است که یک سازمان متعالی باید به آنها دست یابد. این مدل به سرعت مورد توجه شرکتهای اروپایی قرار گرفت و مشخص شد که سازمانهای بخش عمومی و صنایع کوچک هم علاقه دارند از آن استفاده کنند.
( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
در سال ۱۹۹۵ ویرایش مربوط به بخش عمومی و در سال ۱۹۹۶ مدلی مربوط به سازمانهای کوچک توسعه داده شد. در سال ۱۹۹۹ مهمترین بازبینی مدل EFQM صورت گرفت. در سال ۲۰۰۱ مدل سرآمدی EFQM ویرایش سازمانهای کوچک و متوسط و درسال ۲۰۰۳ ویرایش جدیدتری از مدل EFQM ارائه شد که در زیر معیارها و نکات راهنما تغییرات قابل ملاحظه ای نسبت به ویرایش سال ۱۹۹۹ داشت.
۲-۳-۳-۱- ویرایش ۲۰۱۰ EFQM
جدید ترین ویرایش EFQM مربوط به ویرایش سال ۲۰۱۰ میباشد که تفاوت چندان زیادی نسبت به ۲۰۰۳ ندارد و در این ویرایش در دو معیار توانمند ساز و نتایج امتیازها همچنان هر کدام ۵۰۰ میباشد با این تفاوت که در تمامی معیار های توانمند ساز امتیازات هر محور ۱۰۰ میباشد و به جای تکیه بر فرایندها در معیار پنج از فرآیندها و محصولات و خدمات استفاده شده است همچنین در معیار نتایج به جای استفاده از معیار” نتایج کلیدی عملکردی” از واژه “کلیدی” استفاده شده است همچنین در نحوه امتیاز دهی، همه معیار ها ۱۰۰ امتیازی شده فقط نتایج مشتریان ونتایج کلیدی ۱۵۰ امتیاز دارند در واقع در این ویرایش همه محورها ۱۰۰ امتیاز ولی نتایج مشتری وکلیدی ۱۵۰ امتیاز دارند.
۲-۳-۳-۲- روزشمار مدل EFQM در یک نگاه
۱۹۸۸- تشکیل بنیاد مدیریت کیفیت اروپا (EFQM) توسط روسای ۱۴ شرکت برجسته اروپایی
۱۹۹۱- شکلگیری و معرفی جایزه کیفت اروپا (EQA)
۱۹۹۵- شکلگیری و معرفی جایزه بخش خدمات عمومی
۱۹۹۶- شکلگیری و معرفی جایزه واحدهای عملیاتی
۱۹۹۶- طراحی مدل سرآمدی برای بنگاههای کوچک و متوسط
۱۹۹۹- بازنگری اساسی مدل قبلی و معرفی مدل بهبود یافته
۲۰۰۱- معرفی ویرایش مدل سرآمدی بنگاههای کوچک ومتوسط
۲۰۰۳- بازنگری در مدل و معرفی ویرایش جدید
۲۰۱۰- بازنگری در مدل و معرفی ویرایش جدید
۲-۳-۳-۳-تغییرات اصلی در عناوین توانمندسازها ونتایج ویرایش های ۲۰۰۳ و۲۰۱۰
ویرایش ۲۰۰۳ | ویرایش ۲۰۱۰ |
۱- رهبری (۱۰%) | ۱- رهبری (۱۰%) |
۲- خط مشی و استراتژی (۸%) | ۲- استراتژی (۱۰%) |
۳- کارکنان (۹%) | ۳- کارکنان (۱۰%) |
۴- مشارکت ها و منابع (۹%) | ۴- مشارکت ها و منابع (۱۰%) |
۵- فرایندها (۱۴%) | ۵- فرآیندها، محصولات و خدمات (۱۰%) |