- موقعیت مرزها :
این کشور از شمال به اقیانوس منجمد شمالی، از غرب به اقیانوس آرام، از جنوب به کشورهای کره شمالی، چین، مغولستان، قزاقستان، دریای خزر، آذربایجان و گرجستان و از غرب به دریای سیاه و کشورهای اوکراین، روسیه سفید (بلاروس)، لاتویا، استونی، فنلاند و نروژ محدود است و از طریق استان کالینینگراد با لیتوانی و لهستان مرز مشترک دارد. همچنین از شرق به دریاهای برینگ و اختسک و از جنوب شرقی با ژاپن همسایه می باشد. (جعفری، عباس، ۱۳۸۲، ص ۲۳۶)
روسیه با حدود ۶۰ هزار کیلومتر مرز آبی و خشکی مقام اول را از این حیث در جهان در اختیار دارد.
روسیه با آمریکا طولانی ترین مرز دریایی جهان را دارد که طول آن تقریباً ۵ هزار کیلومتر است. (کتاب سبز فدراسیون روسیه، ۱۳۸۸، ص۱۳)
- جغرافیای طبیعی :
روسیه را به لحاظ وضعیت زمینی و پستی و بلندی به پنج منطقه می توان تقسیم نمود:

1. 1. منطقه اروپایی که غنی ترین بخش روسیه است و بین مرزهای غربی و کوههای اورال (مرز طبیعی و قراردادی میان قاره آسیا و اروپا) جای دارد.

1. 1. منطقه کوهستانی اورال که از شمال به سمت جنوب ادامه یافته است.

1. 1. منطقه سیبری که بین کوههای اورال و اقیانوس آرام و در سرتاسر شمال قاره آسیا جای دارد و یکی از غنی ترین نواحی کشور از لحاظ منابع معدنی است.

1. 1. منطقه قفقاز که در شمال کوههای قفقاز و میان دریاهای سیاه و خزر واقع شده است.

1. 1. منطقه آسیای مرکزی که از دشت های پهناور و استپهای وسیع و کوههای نسبتاً مرتفع تشکیل شده است.(جعفری، عباس، ۱۳۸۲، ص ۲۳۶)

- ارتفاعات و قلل:
بلندترین نقطه کشور روسیه قله «البروس» با ۵۶۴۲ متر ارتفاع در نزدیکی مرز گرجستان است. این قله در رشته کوههای قفقاز واقع شده که مرز طبیعی با آذربایجان و گرجستان است. رشته کوه شمالی جنوبی اورال، قاره اروپا و آسیا را هم مانند دیوار کوتاهی از هم جدا کرده است، حداکثر ارتفاع کوههای این منطقه ۱۸۸۵ متر می باشد. (پیشین، ص ۳)
- رودخانه ها :
بیش از یکصد هزار رودخانه کوچک و بزرگ در سرزمین روسیه وجود دارد که حدود ۳ میلیون کیلومتر طول دارند. طویل ترین رود روسیه در قسمت آسیایی آن، رود ینی سی به طول ۸۵۷۰ کیلومتر و در قسمت اروپایی رود ولگا با ۳۶۹۲ کیلومتر، طویل ترین رود اروپا نیز هست. (شاملویی، حبیب اله، ۱۳۶۱، صص ۷۲۰ و ۷۲۱)
- آب و هوا :
سرزمین پهناور روسیه پذیرای آب و هوای متنوعی است. مناطق مرکزی ویژگی آب و هوای اروپای شرقی و مرکزی را دارد. اختلاف دمای تابستان و زمستان زیاد است و برف زیادی در زمستان می بارد. میانگین ۳۰ درجه بالای صفر تابستان گاهی به ۳۰ درجه زیر صفر در زمستان می رسد. (کتاب سبز فدراسیون روسیه، ۱۳۸۸، ص ۸)
- پوشش گیاهی :
حدود ۴۰ درصد از کل خاک روسیه را جنگ تشکیل داده است. وسیعترین جنگل در قسمت تایگای سیبری، در شرق دور و شمال منطقه اروپایی قرار گرفته است. (پیشین، ص ۹)
- منابع طبیعی :
منابع عظیم انرژی نفت و گاز و انواع منابع معدنی که بعضاً کمیاب هستند برای روسیه ثروت قابل توجهی به بار آورده اند. میزان ذخایر اثبات شده نفت روسیه بیش از ۷۴ میلیارد بشکه است که طبق پیش بینی ها تا سال ۲۰۲۵ به ۱۱۶ میلیارد بشکه خواهد رسید. از نظر منابع گاز، روسیه مقام اول جهان را داراست و تأمین کننده گاز مصرفی اروپاست. روسیه ۱۷ درصد منابع نفت جهان، ۳۰-۲۵ درصد از گاز طبیعی، ۵ درصد از زغال سنگ، ۱۷ درصد سنگ آهن جهان را داراست. بزرگترین منابع نفت و گاز روسیه در غرب و شرق سیبری و جزیره ساخالین کشف شده است. (پیشین، ص ۱۱)

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

- جغرافیای جمعیتی- سیاسی :
روسیه با حدود ۱۴۰ میلیون نفر جمعیت مقام نهم را در میان کشورهای پرجمعیت دنیا در اختیار دارد. این جمعیت تقریباً ۱۳۰ ملیت و قومیت مختلف را شامل می شود. که ۱۳۰ میلیون روس، بیش از ۵ میلیون تاتار، نزدیک ۴ میلیون اوکراینی، ۷/۱ میلیون چواش، ۷/۱ میلیون یهودی، حدود ۳/۱ میلیون باشقیر، بیش از یک میلیون روس سفید و بیش از یک میلیون مورداوی را در برگرفته است. (پیشین، ص ۱۹)
- کاهش نرخ رشد جمعیت :
موضوع کاهش جمعیت روسیه در حال حاضر به یک تهدید امنیت ملی این کشور تبدیل شده است. نگرانی دولتمردان روسیه از کاهش جمعیت وقتی بیشتر می شود که بدانیم کاهش جمعیت صرفاً در بین روس تباران می باشد و مسلمانان و سایر اقوام موجود در روسیه نه تنها با کاهش جمعیت روبرو نیستند بلکه یکی از بالاترین نرخ رشدهای جهان را دارا هستند. (پیشین، صص ۲۵ و۲۴)
- زبان، خط، پول و مذهب :
زبان دولتی روسی و خط سیریلیک و روبل واحد پول رسمی است. دولت لائیک است و هیچ مذهبی نمی تواند، مذهب دولتی و الزامی اعلام شود. اکثریت مردم تابع کلیسای ارتدکس می‌باشند. (جعفری ، عباس، ۱۳۸۲، ص ۲۳۷)
- روسیه جدید :
در ۲۴ دسامبر ۱۹۹۱ دولت روسیه با ارسال یادداشت رسمی به عنوان دبیر کل سازمان ملل متحد با اشاره به فروپاشی شوروی، جایگزینی روسیه به جای آن کشور در شورای امنیت را اعلام نمود(پیشین، ص ۵۵) و بعنوان بزرگترین کشور تشکیل دهنده شوروی در بیشتر موارد حقوقی و سیاسی جایگزین آن شد.
قانون اساسی روسیه در رفراندوم ۱۲دسامبر ۱۹۹۳ با ۵۸ درصد آرا، به تایید عمومی رسید.
- تقسیم بندی سیاسی سرزمینی :
وسعت سرزمینی، وجود اقوام و فرهنگهای مختلف و جغرافیای خاص کشور روسیه، این کشور را ملزم به انتخاب سیستم فدرالی تمرکزگرا نموده است و در حال حاضر از ۸۳ عضو تشکیل شده است، که شامل ۲۱ جمهوری خودمختار، ۸ خطه، ۴۷ استان، ۲ شهر فدرال (مسکو و سنت پترزبورگ)، یک منطقه خودمختار (یهودی) و ۴ ناحیه خودمختار (چوکاتکا، خانتی مانسی، ننتس و یامالوننتس) می باشد. (کتاب سبز فدراسیون روسیه، ۱۳۸۸؛ صص ۱۸ و ۲۵۴)
- تفکیک قوا:
کشور فدراسیون روسیه براساس اصول دموکراتیک و با نظام فدرالی بر پایه قانون اساسی و سیستم جمهوری اداره می شود. اعمال قدرت در روسیه به وسیله ریاست جمهوری، مجمع فدرال، دولت و قوه قضائیه صورت می گیرد. اصل تفکیک قوا از اصول بنیادین قانون اساسی جدید روسیه است که رئیس جمهور فدراسیون، مجلس فدرال (دومای کشوری و شورای فدراسیون)، دولت روسیه و دادگاهها قدرت دولتی می باشند. براین اساس قدرت بین قوای قانون گذاری، اجرائیه و قضائیه تقسیم می شود و نیاز به شفافیت و پاسخگویی هر سه قوه دارد و قوای مختلف باید یکدیگر را تعدیل نمایند. رئیس جمهور در رأس این سیستم قرار دارد. هر سه قوه ملزم به پاسخگویی به شخص وی در مورد اعمال اعضای خویش هستند. در مجموع تنها ریاست جمهوریست که حافظ سیستم دولتی، حاکمیت دولت و یکپارچگی نظام است. (پیشین، ص ۱۹۹)
مجلس فدرال شامل دو مجلس شورای فدراسیون بعنوان مجلس علیا و دومای کشوری بعنوان مجلس سفلی است، دومای کشوری از ۴۵۰ نماینده تشکیل شده که نیمی از نمایندگان بصورت مستقل انتخاب می شوند و نیمی دیگر توسط احزابی که دارای بیشترین رای شده اند انتخاب می شوند. شورای فدراسیون نیز از عضویت ۲ نماینده از هر عضو فدراسیون روسیه تشکیل می‌شود. شورای فدراسیون قابل انحلال نیست اما دومای کشوری توسط رئیس جمهور و با شرایطی می تواند منحل شود. (پیشین، ص ۱۹۸)
در حال حاضر ولادیمیر پوتین برای سومین بار (غیر متناوب) بعنوان رئیس جمهور روسیه انتخاب و از ۷ می ۲۰۱۲ کلید کاخ کرملین را تحویل گرفته است.
۱-۱۲-۵) ایران :
- وسعت سرزمینی و موقعیت ریاضی:
جمهوری اسلامی ایران با وسعتی بالغ بر ۰۰۰/۶۴۸/۱ کیلومتر مربع در جنوب غربی آسیا واقع و حدود یک – بیست و هفتم وسعت قاره آسیا و یک – نودم وسعت خشکیهای جهان است.
از لحاظ موقعیت ریاضی ایران میان ۲۵ درجه تا ۴۵ درجه عرض شمالی و ۴۰ درجه تا ۶۳ درجه طول شرقی قرار گرفته است. (موسوی بجنوردی، کاظم- ۱۳۶۷، صص ۴۹۸ و ۴۹۹)
- موقعیت مرزها :
این کشور از شمال به جمهوریهای ارمنستان، آذربایجان ، ترکمنستان و دریای خزر از مشرق به افغانستان و پاکستان ، از جنوب به دریای عمان و خلیج فارس و از مغرب به جمهوریهای عراق و ترکیه محدود است. (پیشین، ص ۴۹۹)
- جغرافیای طبیعی :

1. 1. بیشتر سطح ایران را کوهستان و سرزمینهای مرتفع در برگرفته که وسعت آن را از یک دوم تا دو سوم سطح کشور برآورد کرده اند.

1. 1. قسمت عمده ای از نیمه شرقی ایران را سرزمینهای پست و کوههای جدا از هم به وجود آورده‌اند. این کوهها منطقه بیابانی مرکز ایران را به دو قسمت نامساوی تقسیم می کند که بخش شمالی را دشت کویر و بخش جنوبی را دشت لوت می نامند.

1. حواشی باریکی از زمینهای پست در شمال و جنوب کشور نواحی کوهستانی را از دریاهای مجاور جدا می سازند.