اصل یازدهم: مشاوره ۱۳۷
اصل دوازدهم: عشق به زیبایی و جمال ۱۳۷
اصل سیزدهم: همراهی با مخاطب ۱۳۸
نتیجه‌گیری ۱۳۹
پیشنهادات ۱۴۱
خلاصه مطالب ۱۴۲
فهرست منابع و مؤاخذ ۱۶۳
کتاب‌شناسی ۱۶۶
مجلات ۱۶۷
مقاله ۱۶۷
(و۶)
مقدمه
انسانها ورای نیازهای مادی به تقویت بنیه معنوی و روحی نیازمندند و این حق مسلم و خواست فطری و ذاتی آنهاست که دنیای جدید تلاش می‌کند این حق را از آنها بگیرد.
بشر با تکیه بر اندیشه و توانایی خود نتوانسته برای پرورش روح انسانها اقدامی نماید. بلکه برای این امر نیازمند به نیروی غیبی است که بتوان به یاری بشر آمده و به شکوفا کردن استعداد انسانها کمک کند. از کتاب آسمانی قرآن که سالهاست از تحریف سالم مانده که بگذریم و به کتابهای آسمانی دیگر همچون تورات و انجیل که مورد تحریف واقع شده‌اند توجه کنیم، می‌بینیم که پیروان آنها با مراجعه به آنها به یک آرامش درونی می‌رسند در حالیکه غرب با تمام پیشرفتی که داشته نتوانسته این احساس آرامش را در انسانها ایجاد نماید.
( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
اسلام در تمام زمینه‌ها و در میان سایر مکاتب کامل‌ترین و غنی‌ترین مکتب است و برای خود و پیروانش و فرزندان آنان دستوراتی را اعمال کرده است و اگر پیروانش از همان آغاز طفولیت و پیش از آن با راهنمایی‌های اسلام جلو بروند بهترین و سالم‌‌ترین نسل را به جامعه تحویل خواهند داد بهترین و بزرگترین تلاش اسلام تکامل بخشیدن به بعد روحی و معنوی انسانهاست.
در حقیقت پرورش مذهبی کودک از آغاز تولد او شروع می‌شود ولی قبل از تولد باید مراقبتهایی انجام شود که آن هم به حساب پرورش مذهبی کودک می‌آید. پرورش مذهبی کودک از هنگام انتخاب همسر و بعد از لحظات آمیزش و مزاوجت شروع می‌شود.
اندیشه و افکار پدر و مادر در هنگام مزاوجت و همچنین افکار مادر در دوران حمل، غذاها و … در او مؤثر است.
پس از تولد کودک، والدین تا ۲۱ سال درباره فرزند خود مسئولیت مستقیم دارند و کوتاهی در این زمینه گناهی بزرگ محسوب می‌گردد.
این دوره۲۱ سال به سه دوره ۷ ساله تقسیم می‌گردد. ۷ سال اول که مدنظر ما در این بحث است دوره تکوین است و پرورش مذهبی از همان روز اول تولد شروع می‌شود و آن هم از طریق انجام مراسم مذهبی است.
در دوران کودکی نباید فراموش کرد که ۷ سال اول تولد بسیار مهم است و در پایه‌گذاری شخصیت فرد دارای اهمیت فوق‌العاده است بطوریکه ۷۰ درصد شخصیت کودک در این سن پایه‌گذاری می‌شود پس بر والدین است که تربیت کودک در این دوران را فراموش نکرده و تمام تلاش خود را برای پرورش کودک بکار گیرند و دستوراتی را که اسلام در این زمینه بیان داشته را مو به مو به کار بسته تا بتوان نسلی پاک و مدنظر اسلام بوجود آورد.
بخش اول
تربیت مذهبی، گامی به سوی پروردگار
فصل اول
کلیات تحقیق
تعریف و تبیین موضوع
دوران طفولیت مهمترین اوقات زندگی کودک است اگر طفل در این دوران درست تربیت شود تا آخر عمر سعادتمند است طفل با یک فطرت پاک به دنیا می‌آید این پدر و مادر و اطرافیانند که با اخلاق و صفات حمیده آن راه پاک را ادامه می‌دهند و یا انحرافات روحی و صفات رذیله را به او نشان می‌دهند پس سعادت و شقاوت کودک به نحوه هدایت والدین بستگی دارد.
خشت اول گر نهد معمار کج تـا ثـریـا می‌رود دیــوار کـج
دکتر علی قائمی در کتاب پرورش مذهبی کودک صفحه (۵۲-۵۰) در مورد تربیت آورده است تربیت عبارتست از ایجاد تغییرات مطلوب در انسان تا استعدادهای نهفته انسان شکوفا گردند و همچنین می‌توان با پرورش قوای جسمی و روحی انسان برای رسیدن به کمال مطلوب و انتقال طرز تفکر و عمل یک جامعه به آیندگان کمک کرد.
در مورد مفهوم تربیت دینی در دائره المعارف جهانی تربیت آمده است: منظور از تربیت دینی آموزش منظم و برنامه‌ریزی شده که سعی دارد در مسائلی همچون وحود خدا، حقیقت هستی، حیات، رابطه فرد با خالق و رابطه او با سایر افرادی که با آنها در یک جامعه زندگی می‌کنند بحث می‌کند تربیت‌اسلامی به پرورش عقیده در نفس کودک می‌پردازد و در هر مرحله از مراحل آموزش برخی از حقایق اعتقادی را بیان می‌کند.
قرآن کریم هرگونه تقلید در زمینه عقاید را رد می کند و کسانی که عقاید باطل پدرانشان را به ارث می‌برند مورد مذمت قرار می‌دهد در قرآن آیات مختلفی که تفکر سطحی را مورد سرزنش قرار داده وجود دارد در چنین آیاتی منزلت و مقام صاحبان خرد مورد تکریم واقع شده است.
در تربیت‌اسلامی تمام تلاش بر این است که پلی بین عقل و قلب کودک ایجاد شود تا با ایجاد ارتباط این دو با هم شکوفا شدن استعداد در کودک سریعتر انجام گیرد دومین امری که در تربیت دینی مؤثر است نوع نگاه جامعه به جایگاه اجتماعی دین است در این مورد با دو دیدگاه مواجه می‌شویم. دیدگاه اول دین را نوعی اعتقاد شخصی می‌داند و ارزش‌های تربیتی و هنجارها را جامعه تعیین می‌کند و دین دخالتی در تعیین آنها و جهت‌دهی به سوی آنها ندارد در حالیکه با توجه به دیدگاه دوم دین هدایتی است که تمام جوانب زندگی را در بر می‌گیرد و در زمینه تربیتی نیز دین دارای ارزش‌ها و هنجارهاست و فرد و جامعه را به سوی تحقق آن ارزش‌ها دعوت می‌کند.
ضرورت و اهمیت تحقیق
تربیت از دیدگاه های فردی، اجتماعی، سیاسی، معنوی و فرهنگی مورد توجه انسانها قرار گرفته است. در جنبه فردی، برای رشد تن، پرورش مغز، پرورش شخصیت فرد، آشنایی فرد به وظایف شخصی، یافتن اعتماد به نفس و شناخت خود می‌باشد.
در جنبه اجتماعی می‌توان به پرورش فرد برای روح همدردی با دیگران، پرورش فرد به عنوان عضو مفید برای جامعه و آشنایی او با وضع جامعه اشاره کرد.
از نظر اقتصاد، پرورش فردی که قادر به رفع نیازمندی‌های اقتصادی خود بوده و از نظر سیاسی، تربیت انسانی که آگاه به مسائل روز و جریانات نظام سیاسی بوده و تقویت‌کننده روح دموکراسی در انسانها می‌باشد.
در زمینه فرهنگی حفظ و رشد میراث فرهنگی است تا بوسیله آن بتوان برای بهتر کردن زندگی تلاش کرد و بالاخره از تربیت در زمینه معنوی استفاده می‌شود تا در سایه آن رابطه انسان با خدا و با پدیده‌های مادی و ماوراء مادی براساس ضوابطی قرار گیرد و انسان با تکیه بر این ضوابط به هدف اصلی که همان کمال است برسد.
زمانیکه کودک به دنیا می‌آید دارای قابلیت‌های موروثی است او از ابتدای زندگی با محیطی که در آن قرار دارد تعامل دارد. در تربیت دینی باید به ریشه‌کنی گرایشات منفی در کودک پرداخت و گرایشهای مثبت را در او تقویت کرد. اسلام با جبر مخالف است با زور نمی‌توان ذائقه کودک را به معنویات گرایش داد، زیرا اصرار در هر کاری سبب حس لجاجت در کودک می‌گردد. اگر فرزند ما به سوی مسائل دینی نمی‌رود یک جای کار اشتباه بوده یا افراط در کار بوده یا تفریط. افراط باعث لجبازی کودک و تفریط باعث بی‌تفاوتی او نسبت به مسائل معنوی می‌گردد. کودک می‌بایست نماز را خود درک کند بداند چرا نماز می‌خواند، فایده و اثرات نماز چه است؟ وقتی اینگونه مسائل را فهمید با شنیدن صدای اذان مضطرب می‌شود و سعی بر این دارد که هرچه زودتر نمازش را بخواند کودک می‌بایست از درون به حرکت و تکاپو درآید این ایجاد حرکت وظیفه والدین است که با تربیت صحیحشان کودک را به سمت دین و مذهب گرایش دهند.
اهداف و فواید تحقیق
درباره اهداف تربیت متخصصان و صاحبان ادیان و مکاتب بیانات مختلفی ارائه کرده‌اند از نظر برخی جامعه شناسان هدف از تربیت عبارتست از: پرورش عضوی مفید برای جامعه می‌باشد. از دید روانشناسان تربیت عبارتست از مراقبتی دائم از حیات فرد و ایجاد تغییر در او به منظور پیدا کردن قدرت درک مسائل و ایجاد زمینه جهت استقلال فکری است.
اسلام هم در مورد تربیت نظریه‌ای ارائه کرده است و آن عبارتست از هدایت انسانها برای تکامل آنها و ایجاد حالتی تازه در فرد به منظور فراهم آوردن زمینه جهت رشد و تکامل آدمی است.
با توجه به تعاریفی که در مورد تربیت بیان شد می‌توان گفت که تربیت عملی عمدی و آگاهانه است و از سوی عاملی قدرتمند و نافذ برای افرادی اعمال شده و دارای هدف و غایت بوده و آن هدف رشد و تکامل انسانهاست.
هر انسانی در جامعه بعنوان یک فرد مسئول این وظیفه را دارد که برای تربیت نسلی پاک، قدم پیش نهاده و زمینه را برای ایجاد جامعه‌ای که دارای رشد فرهنگی است فراهم کند. عاملان تربیت چند دسته هستند که در تربیت کودک نقش به سزایی دارند مهمترین آنها پدر و مادر می‌باشند که آنها باید ابتدا به پاک کردن روح و جان خود پرداخته و قبل از ازدواج به برطرف کردن رذایل اخلاقی خود پرداخته و زمانیکه خود را آماده برای ازدواج یافتند اقدام کرده و فرزندی به دنیا بیاورند که تربیت شده اسلام و فرهنگ ناب محمدی باشد. جامعه ما امروز نیازمند به والدینی است که علاوه بر اینکه به پاکیزگی روح و جان خود می‌پردازند فرزندانی مؤمن و خداترس تربیت کنند پس آنها باید بعد از رسیدگی به اعمال خود راه صحیح تربیت کردن را نیز بیاموزند تا بتوانند در زمان های برخورد با مشکل، پاسخی درست برای آن داشته باشند، و فرزند را به بیراهه نکشانند و راه و رسم صحیح زندگی را به او بیاموزند و این امر به وجود نمی‌آید مگر در سایه اسلام و قرآن کریم که به حمد خدا تمام اصول و روش‌های تربیت دینی کودک در این دین مقدس ارائه شده و کار خانواده‌ها تنها یادگیری این امور و انتقالشان به فرزندان می‌باشد. امید است با انجام این تحقیق عملاً توانسته شود برای تربیت فرزندی پاک و صالح تلاش کرده و گوشه‌ای از هدف تعالی اسلام را که بوجود آمدن جامعه‌ای پاک و به دور از گناه باشد را تحقق بخشد.
پیشینه موضوع
تربیت، یکی از اساسی‌ترین مسائل زندگی انسانهاست اولین مربی خداوند متعال بوده چنانچه در سوره حمد آیه (۲) آمده: الْحَمْدُ للّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ. سپاس و ستایش مخصوص خداوندی است که پروردگار جهانیان است.
ربّ به کسی گفته می‌شود که هم مالک و صاحب چیزی است و هم در رشد و پرورش، نقش دارد خداوند هم صاحب حقیقی عالم است و هم مدبّر و پروردگار آن.
در سوره طه آیه ۵۰ آمده: رَبُّنَا الَّذِی أَعْطَى کُلَّ شَیْءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدَى.
پروردگار ما همه موجودات را نعمت وجود بخشیده و سپس به راه کمالش هدایت نموده است.
حضرت علیu در مورد پروردگار می‌فرماید: (من الجمادات و الحیوانات) یعنی او پروردگار جانداران و بی‌جان است.
لَه الخُلق وَ الْاَمر تَبارک الله ربَّ العالمین، هم آفرینش از اوست و هم اداره آن و او پرورش‌دهنده است.
پس خداوند اولین مربی و پرورش‌دهنده انسانها بود و او بود که اسماء‌الهی را به انسانها آموخت.
در آیه ۳۱ سوره بقره آمده است: وَعَلَّمَ آدَمَ الأَسْمَاء کُلَّهَا ثُمَّ عَرَضَهُمْ عَلَى الْمَلاَئِکَهِ فَقَالَ أَنبِئُونِی بِأَسْمَاء هَـؤُلاء إِن کُنتُمْ صَادِقِینَ.
