“
هدف این برنامه دسترسی کودکان و نوجوانان خانواده های کم درآمد به کتابهای با کیفیت خوب و افزایش توانایی خواندن در آنان است. افزون بر آن، به بزرگسالانی که با این طرح همکاری میکنند آموزش داده میشود تا فعالیتها را پیگیری کنند. این پروژه در آموزشگاهها، باشگاههای محلی و بیمارستآنهای کودکان انجام گرفته است. همچنین کوشش شده است این برنامه در پرورشگاهها و برای نوجوانان زیر پوشش سازمآنهای دولتی نیز انجام شود. برتری این برنامه نسبت به طرحهای دیگر، گسترش خواندن بیرون از چارچوب آموزش رسمی، همچون فعالیتی لذت بخش و عادتی روزانه بوده است. این برنامه توانسته است با راهاندازی کتابخانههای سیار، کتابهایی را با کیفیت بالا در دسترس نوجوانان مناطق روستایی و شهرکهای حاشیهایکه دسترسی اندکی به مطالب چاپ شده دارند، قرار دهد. واقعیتی که سبب میشود تا این گروه از کودکان و نوجوانان نتوانند در شرایط معمول از خواندن کتاب بهرهمند شوند.
هدف دیگر این طرح، آموزش مهارتهایی است که پس از پایان آموزش فنی، مقدمات پایداری فعالیتهای خودگردان را در جامعه تضمین کند. بزرگترین چالشی که اینبرنامه با آن روبهرو بوده است، گسترش خواندن در شرایط نامعمول است.این طرح توانسته است از سال ۱۹۹۵تا ۲۰۰۱ / ۱۳۷۴ – ۱۳۸۰ش. بیش از ۷۲۰۰۰ کودک و ۸۵۰۰ بزرگسال، یعنی پدر و مادرها، آموزگارها، کتابداران و مددکارانی که دوره های آموزش ویژه را گذراندهاند، در فعالیتهای خود مشارکت دهد و هدفهایش را پیش ببرد.
هماهنگ کنندگان این پروژه که همه از اعضای “مرکز Tnesliqaccon Dikusion و پژوهش ادبیات کودکان و نوجوانان” هستند را چهار کارشناس به علاوه گروهی ۱۰ نفره تشکیل دادهاند. این گروه پیوسته پیشرفت برنامه را از نظر کیفی و کمی ارزیابی میکنند. دستاوردهای این ارزیابیها بسیار مثبت است: افزایش درخواست کتاب، افزایش مهارت خواندن در کودکان و نوجوانان و آغاز ۹۰ درصدی فعالیتهای نو، پس از به پایان رسیدن مرحله نخست برنامه. مستند کردن حرفهای تجربه ها اگرچه به پشتوانه مالی نیاز دارد، اما این امکان را به گروههای دیگر در کشور خواهد داد تا از این تجربه ها بهرهمند شوند(پایگاه ترویج کتابک،۱۳۸۸).
“طرح و گسترش کتاب خواندن کودکان”
منطقه پیچنگا[۲۰] در شمال کشور روسیه و نزدیک مرز کشورهای فنلاند و نروژ قرار دارد. پیچنگا ناحیهای است کاملا صنعتی با مشکلات فراوان زیست محیطی، آب و هوایی بسیار بسیار سرد و فعالیتهای بسیار اندک فرهنگی. در چنین محیطی، گسترش کتاب و کتابخوانی میتواند نقش بسیار ارزندهای داشته باشد . ” طرح کتاب خوانی با کودکان در منطقه پیچنگا که جایزه ۲۰۰۱ آساهی را از آن خود کرد از سوی مارینا تروسوا، از شهروندان نیکل برنامهریزی ومدیریت شده است.پشتوانه مالی این طرح از سوی همکاران او که در شهر خیرکنس[۲۱] در کشور نروژ زندگی میکنند، تأمین شده است. هدف این طرح، گسترش عادت کتابخواندن در میان کودکان و خانواده آن ها بوده است. در این طرح، نه تنها کودکان بلکه همه افراد خانواده: پدرها و مادرها و پدربزرگ و مادربزرگها شرکت داشتهاند. نمونهای از فعالیتهای این طرح، برنامه هایی همچون سخنرانی، دیدار با نویسندگان، مسابقه، برپایی نمایشگاههای کارهای دستی و … است. تشکیل یک باشگاه ادبی برای کودکان، که کودکان و نوجوانان را برای کتابخوانی گرد هم آورد و همچنین کتابخآنهای ویژه کودکان در دو اتاق از یک ساختمان که در آن همهگونه فعالیت ادبی و هنری، از جمله اجرای نمایشهای عروسکی، انجام میشود، از دستاوردهای این طرح بوده است (پایگاه ترویج کتابک،۱۳۸۸).
“طرح بذرافشانی در زمین خواندن”
منطقه تونبوروندا بخشی روستایی از منطقه پیورا در شمال کشور پرو است. از هنگامی که در سال ۱۹۶۴/۱۳۴۳ش. کتابخانهعمومی شورای منطقه در این شهر برپا شد، کتاب وکتابخوانی گسترش یافته است. در این برنامه،گروهی از علاقهمندان فعالیت میکنند تا میان کتابخانههای عمومی و روستای زیر پوشش شبکه کتابخانههای روستایی، همکاری نزدیک پدید آورند. هدف این افراد کاهش بیسوادی و افزایش مطالب خواندنی جالب است. هدف دیگر این گروه پیشبرد صلح میان دو کشور اکوادور و پرو از راه تأکید بر تاریخ مشترک و سنتهای فرهنگی دو کشور است. دست اندرکاران پروژه “بذرافشانی در زمین خواندن”، داستآنهای عامیانه منطقه را گردآوری میکنند. هدف آنان از این کار بازیابی سنت و فرهنگ شفاهی، داستآنهای بومی و بازسازی آن به شکل کتابکهای دستساز، گیرا و آسان برای خواندن است. این مطالب خواندنی برای کودکان و نوجوانانی تهیه میشود که در حال سوادآموزی هستند یا تازه خواندن و نوشتن را آموختهاند.این پروژه در ماههای آغاز سال ۲۰۰۱ /۱۳۸۰ش.، پژوهشی را در مناطق ژاپولیلو[۲۲] و ناسار[۲۳] در کشور اکوادور نیز انجام داده است. همه مطالب تهیه شده در این پروژه به شکل نوشته درآمده و از نظر مناسب بودن آن ها برای کودکان، از سوی مردم شناسان بررسی شده است (پایگاه ترویج کتابک، ۱۳۸۸).
“طرح فیوریی بونکو Fureai Bunko- مجموعه کتابهای کودکان به خط بریل”
طرح “موریای بونکو” که جایزه آساهی ۱۹۹۸ را از آن خود کرد، خدمات داوطلبآنهای است که کتابهای تصویری چاپ شده برای کودکان را به خط بریل در میآورد و آن ها را از راه پست در سراسر ژاپن به کودکان نابینا امانت میدهد. خانم میتسوکو ایواتا بنیانگذار این پروژه که خود نابینا به دنیا آمده است، میگوید که پروژه “فیوریی بونکو” را در ۱۹۸۴ / ۱۳۶۳ش. آغاز کرد تا همراه فرزندان نابینای خود و افراد کمبینای دیگر از کتاب های تصویری لذت ببرند. اکنون بیش از صد داوطلب به خانم ایواتا کمک میکنند تا کتابهایی که از کتابفروشیها خریداری میشود، آمادهسازی کنند. روند آمادهسازی کتابهای دستساز، بسیار سخت و وقتگیر است و شامل چسباندن صفحه های پلاستیکی و چاپ شده متنها به خط بریل و بریدن تصویرها و چسباندن آن ها در کتاب است. توضیحها و اطلاعات افزوده شده به مطلب اصلی کتاب به نابینایان کمک میکند تا بیشتر از کتاب لذت ببرند. به اینگونه هر سال نزدیک به ۳۰۰ تا ۴۰۰ کتاب تصویری تهیه و به رایگان در سراسر ژاپن امانت داده میشود. پروژه “خدمات ترویج خواندن” شمار فراوانی خواننده را زیر پوشش قرار داده و صدها نابینا و بینا را از لذت خواندن بهرهمند کردهاست. محبوبیت روز افزون کتاب های بریل، افراد بیشتری را تشویق میکند تا در فعالیت های مربوط به خواندن در جامعه شرکت کنند و خوانندگان را تشویق میکند تا خط بریل را بیاموزند. تا تاریخی که این پروژه جایزه آساهی را برد، نزدیک به ۶۰۰۰ جلد کتاب به بریل ترجمه شده بود و کودکان ژاپنی همراه با پدر و مادرشان از خواندن آن ها لذت می بردند. مقامات شهرداری اوزاکا از فعالیتهای این کتابخانه پشتیبانی کردهاند. همچنین یک ناشر ژاپنی که تحت تاثیر نوآوری و اراده استوار خانم ایواتا قرار گرفته، کتابی تصویری به خط بریل برای همه خوانندگان چاپ کرده که با استقبال بسیار روبهرو شده است (پایگاه ترویج کتابک، ۱۳۸۸).
“طرح با من بخوان”
“